با علائم خرابی فن رادیاتور خودرو آشنا شوید

برای اینکه یک وسیله نقلیه در اوج راندمان کار کند، موتور آن باید در محدوده دمایی مورد نظر کار کند. هنگام کار کردن در زیر این آستانه دمایی برای دوره های زمانی طولانی، بازده احتراق کاهش می یابد، در حالی که انتشار گازهای خروجی مضر به طور قابل توجهی افزایش می یابد.

از طرف دیگر، کارکرد موتور در دمایی بالاتر از دمای مورد نظر می‌تواند باعث آسیب‌های گسترده، حتی در مدت زمان نسبتاً کوتاه شود. حالت دوم از این دو حالت به عنوان گرمای بیش از حد شناخته می شود و یکی از مضرترین مسائل مربوط به موتور است.

گرمای بیش از حد موتور می تواند ناشی از مسائل مختلف باشد، که هر یک می تواند تحت شرایط مختلف کاملاً مشکل ساز باشد. شناسایی و درمان علت اصلی وضعیت داغ شدن بیش از حد خودرو برای حفظ سلامت کلی موتور ضروری است.

یکی از شایع ترین دلایل داغ شدن بیش از حد موتور، خرابی فن رادیاتور است. مسائلی از این نوع اصلاً غیرمعمول نیستند، اما اغلب هنگام تلاش برای از بین بردن جهش ناگهانی دمای موتور نادیده گرفته می شوند. تشخیص علائم مرتبط با خرابی فن رادیاتور اغلب ثابت می کند که تفاوت بین آسیب اضافی موتور و بازگشت سریع به سرویس است.

برای اطلاعات بیشتر در مورد علائم مختلف فن رادیاتور معیوب و همچنین نحوه رسیدگی به چنین مشکلاتی در صورت بروز آنها در آینده، با مجله رنو ایران همراه باشید.

فن رادیاتور چه کاری انجام می دهد؟

فن رادیاتور موجب می شود تا میزان عبور هوا از اطراف پره های خنک کننده بیرونی رادیاتور خودرو بیشتر شود، این عمل باعث می شود تا تبادل حرارتی رادیاتور و محیط بیشتر انجام گیرد و نهایتا خنک‌سازی مایع عبوری از رادیاتور بهتر و مناسب تر انجام شود و گرمای اضافی موتور با راندمان بیشتری دفع گردد.

هنگامیکه خودرو در حال حرکت است، هوا از اطراف پره های رادیاتور عبور می کند، شاید در این وضعیت نیاز به عملکرد فن رادیاتور کمتر باشد ولی وقتی خودرو در ترافیک است، به دلیل اینکه جریان هوا از اطراف پره های رادیاتور، فقط از طریق فن رادیاتور صورت می گیرد لذا عملکرد فن رادیاتور مهم تر و تعیین کننده تر است. همچنین در فصل های گرم و همچنین در مناطقی که به لحاظ جغرافیائی دمای هوا بالتر است، عملکرد فن رادیاتور بسیار حساس تر و مهم تر است.

مایع خنک کننده توسط پمپ آب(Water Pump) در موتور به چرخش می افتد و بعد از عبور از بلوک سیلندر و سرسیلندر وارد رادیاتور شده و سپس گرما را به محیط منتقل کرده و خنک می شود و مجددا به بلوک و سرسیلندر بر می گردد و این چرخه بطور مداوم ادامه پیدا می کند.

فن خنک کننده موتور با توجه به مشخصات فنی خودرو اعم از حجم موتور، توان، گشتاور و غیره، در دمای خاصی تنظیم شده است تا شروع به کار کند، به عبارت دیگر زمانیکه موتور تازه روشن شده و هنوز سرد است، فن کار نمی کند و زمانیکه موتور تحت بار است و دمای آن افزایش پیدا کرده است، حتی ممکن است سرعت چرخش فن زیاد شود تا تبادل حرارتی بیشتر انجام شده و عمل خنک کاری بهتر انجام گیرد. 

فن‌های رادیاتور مربوط به خودروهای قدیمی بصورت مکانیک عمل می کرد و نیروی خود را توسط یک تسمه از موتور دریافت می کرد ولی ساختار فن خودروهای جدید الکتریکی بوده و عملکرد آنها بوسیله یک یونیت کنترل می شود. فن این نوع خودروها دارای دورهای متفاوت می باشند که با توجه به دمای موتور، روشن و خاموش شده و سرعت آنها تغییر می کند.

عدم عملکرد فن خنک کننده، توانایی موتور را برای کنترل دمای سیستم به شدت کاهش می دهد، افزایش دمای موتور می تواند موجب آسیب دیدن قطعات مختلف موتور از جمله واشر سرسیلندر و قسمت های دیگر موتور گردد.

علائم خرابی فن رادیاتور

خرابی یا خرابی قریب الوقوع فن رادیاتور خودرو اغلب با تعدادی علائم همراه است. تشخیص این علائم می تواند زمانی که سعی می کنید وسیله نقلیه خود را از مشکل خود در سریع ترین حالت ممکن درمان کنید بسیار ارزشمند است.

در زیر چندین مورد از رایج ترین علائم مرتبط با خرابی فن رادیاتور آورده شده است.

گرم شدن بیش از حد موتور

بارزترین علامت خرابی فن رادیاتور داغ شدن بیش از حد موتور است. بدون فن رادیاتوری که به‌درستی کار می‌کند، دمای مایع خنک‌کننده موتور می‌تواند به سرعت افزایش یابد، که سپس توسط شاخص و یا عقربه روی صفحه نمایشگرها خودرو نشان داده می‌شود، اگر دما به مقدار بحرانی برسد، بسته به نوع خودرو یک چراغ و یا علامت STOP بر روی صفحه نمایشگرهای خودرو روشن خواهد شد.

عدم عملکرد تهویه مطبوع

عدم عملکرد صحیح فن رادیاتور، ممکن است موجب شود تا سیستم تهویه مطبوع خودرو(کولر) از کار بیفتد زیرا در این وضعیت کندانسور نمی تواند به خوبی خنک شود و کارآئی سیستم تهویه مطبوع به شدت کاهش می یابد.

چراغ هشدار دما

روشن شدن ناگهانی چراغ هشدار دمای خودرو نیز نشانه دیگری از کار نکردن فن خنک کننده است. این به دلیل این واقعیت است که رادیاتور خودرو جریان هوای کافی را دریافت نمی کند و در نتیجه عمل خنک شدن مایع خنک کننده موتور بدرستی انجام نمی گیرد.

در نتیجه سنسور دمای مایع خنک کننده موتور، این شرایط را تشخیص می‌دهد و سعی می‌کند به راننده در مورد مشکل بوجود آمده، هشدار دهد.

نشنیدن صدای فن

کسانی که نسبتاً حواسشان جمع است، اغلب می‌توانند به سادگی با گوش دادن به صدای وسیله نقلیه خود در حالی که پشت چراغ توقف می‌نشینند، بفهمند که فن رادیاتور موتورشان آنطور که در نظر گرفته شده کار نمی‌کند.

در بیشتر موارد، غرش فن رادیاتور موتور به‌راحتی تشخیص داده می‌شود، مخصوصاً در چند ثانیه پس از درگیری. اگر برای مدت طولانی متوجه این صدا نشدید، ممکن است وقت آن رسیده که به فن رادیاتور خودروی خود نگاهی بیندازید.

جوش آوردن ماشین

هنگامی که فن رادیاتور خودرو غیرفعال است، تنها چند دقیقه طول می کشد تا موتور بیش از حد گرم شود. با رسیدن به دمای شدید، مایع خنک‌کننده خودرو در واقع شروع به جوشیدن می‌کند.

این خنک کننده در حال جوش، فشار ایجاد می کند و از سوپاپ اطمینان که بر روی درپوش رادیاتور موتور قرار دارد، تخلیه می شود. این به راحتی توسط مقدار قابل توجهی بخار که از زیر کاپوت می آید تشخیص داده می شود

چه چیزی باعث از کار افتادن فن رادیاتور می شود؟

شایع ترین علت خرابی فن رادیاتور ، از نوع مکانیکی، ساییدگی و خرابی ساده است که منجر به خراب شدن یاتاقان ها می شود. در صورت خراب شدن تا حدی، این بلبرینگ ها در واقع می توانند باعث کشیده شدن فن یا قفل شدن همه آنها شوند. دلیل دیگر عدم عملکرد فن رادیاتور در مدل های مکانیکی، پاره شدن تسمه می باشد.

به همین ترتیب، موتور الکتریکی مجموعه فن های خودروهای جدید نیز مستعد خستگی و آسیب دیدگی می باشند. البته باید توجه داشت که عمر فن رادیاتور در حد عمر خودرو است ولی کیفیت فن و موتور الکتریکی آن، مکان جغرافیائی که خودرو در آن رفت و آمد می کند، شرایط کاری خودرو و میزان باری که به موتور وارد می شود، در عمر فن تاثیر دارند، اگر یک خودرو در روز بصورت مداوم و یا در ساعت های متوالی و پشت سر هم کار می کند، قطعا نسبت به خودروئی که بصورت مداوم کار نمی کند، امکان خرابی بیشتری دارد.

جدای از خرابی کامل فن، فن رادیاتور خودرو نیز ممکن است به دلایل دیگری کار نکند. رایج ترین مشکلات این نوع شامل سوختن فیوزها، رله های معیوب و سیم کشی آسیب دیده است. به همین دلیل، تشخیص علت عدم عملکرد فن رادیاتور و منشا خرابی بسیار مهم است.

آیا می توان بدون فن رادیاتور رانندگی کرد؟

در حالی که یک وسیله نقلیه بدون فن رادیاتور سالم کار می کند، هرگز نباید به این روش برای رانندگی اتکا شود. این به این دلیل است که موتور شما در هنگام کار با این روش بسیار مستعد گرم شدن بیش از حد است.

بدون اینکه هوا از داخل رادیاتور خودرو کشیده شود، مهم نیست که چه زمانی گرم می شود. این به خودی خود می تواند منجر به مشکلات بسیار مهم تری نسبت به مواردی که به فن رادیاتور خراب می شود، گردد.

هنگامی که موتور بیش از حد گرم می شود، مستعد مشکلات زیادی است که بسیاری از آنها عواقب شدید و پرهزینه ای را به همراه دارند. برخی از سخت‌ترین این مسائل ثانویه عبارتند از: سوختن واشر سرسیلندر، تاب برداشتن سر سیلندر، یا تاب برداشتن بلوک‌ موتور. هر یک از این سه مشکل برای رفع نیاز به تعمیرات اساسی موتور دارند و در برخی مواقع جایگزینی موتور را به عملی ترین گزینه تبدیل می کنند.

در هر صورت باید از رانندگی با وسیله نقلیه با فن رادیاتور خراب به هر قیمتی اجتناب کرد و در صورتیکه ایراد تشخیص داده شد، فن باید فوراً تعویض شود. اگر خودتان برای انجام چنین تعمیراتی احساس راحتی نمی کنید، در اسرع وقت با یک مرکز خدمات خودرو مورد اعتماد قرار ملاقات بگذارید.

آیا وقتی کولر روشن است، فن رادیاتور باید روشن شود؟

تقریباً در همه موارد، فن رادیاتور خودرو باید زمانی که عملکرد سیستم تهویه مطبوع شروع می شود، درگیر شود. این طراحی به منظور دستیابی به فشارهای مناسب سیستم تهویه مطبوع برای خنک سازی کارآمد است. به عبارت ساده، فن رادیاتور وسیله نقلیه شما برای انجام دو کار جداگانه به طور همزمان طراحی شده است.

کندانسور تهویه مطبوع یک وسیله نقلیه، مستقیماً در جلوی رادیاتور آن نصب می شود و برای عملکرد مناسب به جریان هوای کافی نیاز دارد.

هزینه تعویض فن رادیاتور

هزینه دقیق مربوط به تعویض فن رادیاتور اغلب بسیار متفاوت است. این تغییرات نتیجه هزینه های قطعات خاص مدل و همچنین ساعات کار مورد نیاز برای تکمیل چنین تعمیراتی است. در نظر داشته باشید که استفاده از قطعات اصلی و استاندارد مورد تایید کارخانه سازنده خودرو برای ایمنی خودرو و سرنشینان آن لازم است.