۴ نشانه خرابی سنسور سرعت چرخ خودرو

امروزه خودروها از انواع مختلفی از سنسورها استفاده می‌کنند، از جمله سنسورهایی که سرعت موتور (موقعیت میل‌لنگ/میل‌سوپاپ)، سرعت گیربکس و سرعت چرخ را اندازه‌گیری می‌کنند. سنسورهای سرعت چرخ به‌ویژه قابل‌اعتماد هستند، اما به دلیل موقعیت‌شان ممکن است دچار خرابی شوند.

در ادامه با مجله رنو ایران همراه باشید تا به برخی از رایج‌ترین علائم خرابی سنسور سرعت چرخ و ایمنی ادامه رانندگی در این شرایط با آن بپردازیم.

سنسور سرعت چرخ چیست؟

سنسور سرعت چرخ ( Wheel Speed Sensor یا WSS ) که به آن سنسور ABS نیز گفته می‌شود، دستگاهی الکتریکی است که اطلاعاتی درباره سرعت چرخش هر چرخ در خودرو ارائه می‌دهد. این سنسورها نباید با سنسور سرعت گیربکس خودرو اشتباه گرفته شوند، زیرا عملکرد متفاوتی دارند.

سنسورهای سرعت چرخ معمولاً ماهیت مغناطیسی دارند و با چرخش یک حلقه دندانه‌دار (tone ring) نصب‌شده روی توپی چرخ در مقابل پروب‌هایشان، پالس‌های قابل‌اندازه‌گیری ایجاد می‌کنند. سرعت ایجاد این پالس‌ها به‌طور مستقیم با سرعت تشخیص‌داده‌شده چرخ موردنظر مرتبط است، همان‌طور که نرم‌افزار مدیریت خودرو تفسیر می‌کند. هرچه پالس‌های بیشتری در یک بازه زمانی مشخص ایجاد شود، سرعت چرخش ثبت‌شده چرخ بیشتر است.

انواع سنسورهای سرعت چرخ

سنسورهای غیرفعال: 

این سنسورها ماهیت آنالوگ دارند و برای عملکرد به ولتاژ مرجع نیاز ندارند. به‌عبارت دیگر وقتی سرعت خودرو افزایش پیدا می‌کند، ولتاژ الکتریکی سیگنال تولیدی سنسور نیز بیشتر می‌شود. مکانیزم عملکرد این حسگرها تولید سیگنال بر اثر القای مغناطیسی است. حرکت دورانی منجر به ایجاد شار مغناطیسی در این سنسور می‌شود. هر چه سرعت دوران شافت افزایش پیدا کند، شار مغناطیسی شدیدتری نیز در ساختمان سنسور به وجود می‌آید.

سنسورهای فعال: 

این سنسورها برای عملکرد به ولتاژ ورودی نیاز دارند و از یک حلقه دندانه‌دار با سبک انکودر استفاده می‌کنند. این سنسور برای ارسال اطلاعات به کامپیوتر خودرو از تغییر ولتاژ الکتریکی سینگنال دیجیتال تولید شده استفاده می‌کند.

بیشتر خودروهای مدل جدید از سنسورهای نوع دوم به دلیل قابلیت اطمینان ذاتی‌شان استفاده می‌کنند.

نرم‌افزار مدیریت خودرو از بازخورد یک سنسور سرعت برای مقایسه با بازخوردهای ارسال‌شده از سایر سنسورهای سرعت چرخ در همان خودرو استفاده می‌کند. به این ترتیب، این نرم‌افزار می‌تواند تشخیص دهد که آیا یکی از چرخ‌های خودرو سریع‌تر از بقیه می‌چرخد یا خیر، که ممکن است نشان‌دهنده لغزش یا قفل‌شدن احتمالی ترمز باشد.

محل قرارگیری سنسور سرعت چرخ کجاست؟

سنسورهای سرعت چرخ در هر یک از چهار توپی چرخ خودرو نصب شده‌اند. محل دقیق این سنسورها را می‌توان با دنبال‌کردن سیم‌کشی الکتریکی که به نقطه نصب آن‌ها منتهی می‌شود، شناسایی کرد. این سیم‌کشی معمولاً از ریل شاسی خودرو عبور کرده و مجموعه توپی چرخ متصل می‌شود.

خود سنسور سرعت چرخ در مجموعه توپی چرخ قرار گرفته است، به‌طوری‌که سطح بیرونی آن در نزدیکی حلقه دندانه‌دار نصب‌شده روی توپی چرخ قرار دارد. این موقعیت‌یابی ضروری است، زیرا سنسور سرعت بدون قرارگیری به‌گونه‌ای که بتواند با این حلقه دندانه‌دار تعامل داشته باشد، کار نخواهد کرد.

علائم خرابی سنسور سرعت چرخ

وجود یک سنسور سرعت چرخ معیوب معمولاً با چندین علامت ثانویه همراه است که برخی از آن‌ها بیشتر از بقیه قابل‌توجه هستند. شناسایی زودهنگام این علائم می‌تواند در تسریع تعمیر مشکل موجود بسیار مفید باشد.

در ادامه به برخی از رایج‌ترین علائم مرتبط با سنسور سرعت چرخ معیوب می‌پردازیم:

۱. روشن‌شدن چراغ ABS یا کنترل پایداری

اغلب، شناسایی یک سنسور سرعت چرخ معیوب توسط نرم‌افزار کنترل خودرو باعث روشن‌شدن چراغ هشدار ABS می‌شود. این نتیجه ذخیره‌شدن یک خطای مرتبط با ABS است. در برخی موارد، هشدارهای خاص سازنده مانند کنترل کشش یا پایداری نیز ممکن است ظاهر شوند.

۲. عدم عملکرد سیستم‌های ایمنی فعال

سیستم‌های ترمز ضدقفل (ABS، کنترل پایداری و کنترل کشش خودرو به بازخورد هر یک از سنسورهای سرعت چرخ وابسته هستند. در بیشتر موارد، این سیستم‌ها در صورت تشخیص خرابی سنسور سرعت چرخ، از کار می‌افتند.

۳. لرزش پدال ترمز

در موارد نادر، ممکن است پدال ترمز خودرو به‌صورت فعالانه لرزش داشته باشد، گویی که یک ترمز با تنظیم ABS در حال انجام است، حتی زمانی که به‌سادگی در حال رانندگی در جاده هستید. همان‌طور که گفته شد، این یک علامت نسبتاً نادر است که بیشتر در خودروهای قدیمی دیده می‌شود تا مدل‌های جدیدتر.

۴. افزایش فاصله توقف

ممکن است متوجه شوید که پس از خرابی یک یا چند سنسور سرعت چرخ، زمان بیشتری برای توقف خودرو نیاز است، به‌ویژه در مواقع اضطراری یا توقف‌های ناگهانی. این عمدتاً به دلیل عدم عملکرد ABS است که نتیجه قفل‌شدن خودکار مذکور است.

چه عواملی باعث خرابی سنسور سرعت چرخ می‌شوند؟

سنسور سرعت چرخ ممکن است به دلایل مختلفی خراب شود که برخی از آن‌ها شایع‌تر از بقیه هستند. برای مثال، سنسور ممکن است بر اثر برخورد با زباله‌ها و مواد جامد موجود در جاده به‌طور جبران‌ناپذیری آسیب ببیند.

از سوی دیگر، سیگنال سنسور سرعت چرخ ممکن است به دلیل تجمع براده های فلزی در اطراف عنصر مغناطیسی آن مختل شود.

آیا می‌توان با سنسور سرعت چرخ خراب رانندگی کرد؟

در حالی که ممکن است از نظر فنی بتوانید با سنسور سرعت چرخ خراب رانندگی کنید، اما به هیچ عنوان با این خودرو رانندگی نکنید. وقتی این سنسور خراب شود، سیستم‌هایی مانند ABS، کنترل پایداری و کنترل کشش معمولاً از کار می‌افتند. این یعنی خودرو در شرایط بحرانی یا در جاده‌های لغزنده، به‌درستی واکنش نشان نمی‌دهد.

فرض کنید در یک جاده‌ی بارانی رانندگی می‌کنید و ناگهان باید ترمز کنید... اگر ABS از کار افتاده باشد، چرخ‌ها قفل می‌شوند و احتمال سر خوردن بسیار زیاد است.
به‌علاوه، بعضی خودروهای جدیدتر در صورت تشخیص خرابی سنسور سرعت چرخ، ممکن است سیستم‌های کمکی دیگر را نیز غیرفعال کنند یا حتی وارد حالت محافظتی شوند.

هزینه تعویض سنسور سرعت چرخ چقدر است؟

هزینه‌ی تعویض سنسور سرعت چرخ بستگی به نوع خودرو، مدل سنسور، و اجرت مکانیک دارد.

آیا می‌توان سنسور سرعت چرخ خراب را تعمیر کرد؟

در بیشتر موارد، خیر. وقتی سنسور خراب می‌شود، معمولاً باید تعویض شود، چون اجزای داخلی آن آسیب دیده یا مدارات آن دچار اختلال شده‌اند.

اما اگر مشکل تنها مربوط به آلودگی یا تجمع براده فلز روی سنسور باشد، ممکن است بتوانید با تمیز کردن دقیق آن، عملکرد سنسور را بازگردانید.

نکته: همیشه قبل از تعویض کامل، ابتدا سنسور را بررسی و تمیز کنید. ممکن است فقط کثیف باشد!

خرابی سنسور سرعت چرخ می‌تواند مشکلاتی در سیستم‌های حیاتی خودرو ایجاد کند، مثل ABS و کنترل کشش. شناخت علائم هشداردهنده مانند روشن شدن چراغ ABS، افزایش فاصله ترمز، یا هشدارهای کنترل پایداری می‌تواند شما را از وقوع مشکلات بزرگ‌تر نجات دهد.

در صورت مشاهده این علائم، سریعاً به مکانیک مراجعه کنید تا با یک تست دیاگ ساده، مشخص شود کدام سنسور دچار مشکل شده است.

پرسش‌های متداول (FAQs) درباره سنسور سرعت چرخ خودرو

１.    آیا خرابی یک سنسور سرعت چرخ باعث روشن‌شدن چراغ چک موتور می‌شود؟

خیر، معمولاً چراغ ABS یا کنترل پایداری روشن می‌شود، نه چراغ چک موتور.

２.    آیا خرابی این سنسور باعث توقف کامل خودرو می‌شود؟

خیر، اما عملکرد سیستم‌های ایمنی فعال خودرو مختل می‌شود که در شرایط خاص خطرناک است.

３.    چه مدت می‌توان با سنسور خراب رانندگی کرد؟

رانندگی با آن ممکن است، اما ایمنی خودرو کاهش می‌یابد. بهتر است بلافاصله تعمیر شود.

４.    آیا استفاده از دستگاه دیاگ می‌تواند دقیقاً بگوید کدام سنسور خراب است؟

بله، دستگاه‌های دیاگ حرفه‌ای می‌توانند مشخص کنند کدام چرخ سیگنال نمی‌فرستد یا سیگنال ضعیف است.

５.    آیا شست‌وشوی خودرو می‌تواند باعث خرابی سنسور شود؟

در موارد نادر، ورود آب به داخل اتصال سنسور می‌تواند اختلال ایجاد کند، ولی معمولاً در برابر آب مقاوم هستند.