با روغن ترمز و انواع آن آشنا شوید

روغن ترمز که به عنوان مایع هیدرولیک نیز شناخته می شود، مسئولیت جابجایی اجزای مختلف سیستم ترمز وسیله نقلیه شما را دارد. این مایع تحت فشار و دمای زیاد عمل می کند و بدون آن، هنگام فشار دادن پدال ترمز به داخل وسیله نقلیه خود، وسیله نقلیه قادر نخواهد بود متوقف شود. روغن ترمز ماده ای غیر قابل فشرده سازی است که درون سیلندرهای ترمز قرار دارد و نیروی ایجاد شده با فشار شما روی پدال ترمز را به هر یک از روتور ترمزهای موجود در چهار چرخ وسیله نقلیه شما تحویل می دهد. این فشار به چرخ ها وارد می شود و در نهایت سرعت شما را کند یا متوقف می کند.

در سیستم ترمزگیری اصطکاکی که از نزدیک به یک قرن پیش در وسایل نقلیه استفاده می‌شود، انرژی جنبشی خودرو توسط اصطکاک به حرارت تبدیل می‌شود. حرارت تولیدی در این فرایند به دیسک و لنت ترمز منتقل می‌شود. بسته به نوع سیستم ترمز و مکانیزم انتقال نیرو از روغن ترمز فشرده به لنتها، بخشی از گرما به روغن ترمز منتقل می‌شود. در ترمزگیری های مداوم و سنگین گاهاً دمای دیسک به ۵۰۰ درجه سانتی گراد می‌رسد. اگر حرارت زیادی به روغن ترمز منتقل شود و از طرفی روغن کیفیت مناسب نداشته باشد ایجاد حباب هوا یا بخار در سیستم روغن اجتناب ناپذیر است. حباب هوا با ایجاد بالشتک گازی در بین سیال مایع موجب کاهش قدرت ترمز و یا حتی از کار افتادن سیستم می‌شود.

در اینجا نگاهی به صورت گام به گام و تا حدودی ساده در نحوه کارکرد روغن ترمز در سیستم ترمز هیدرولیکی خواهیم داشت:

- فشرده شدن پدال ترمز توسط راننده
- پدال، پیستونی را در داخل کالیپر ترمز فشرده می کند.
- این فشرده سازی فشار داخل محفظه ترمز را افزایش داده و روغن ترمز را به حرکت در می آورد.
- فشار روغن ترمز باعث می شود تا روتورهای ترمز روی لنتت های ترمز فشار بیاورند که در این حالت با چرخ ها تماس برقرار می کنند، چرخش چرخ ها کندتر شده و در نهایت وسیله نقلیه متوقف می شوند.

انواع روغن ترمز

در حالی که درک عملکرد روغن ترمز نسبتاً آسان است اما در هنگام خرید انواع مختلفی از آن وجود دارد که می توانید انتخاب کنید و این ممکن است در زمان تعویض روغن ترمز گیج کننده باشد.

دو نوع اصلی روغن های ترمز وجود دارد که یکی مبتنی بر گلیکول دیگری بر پایه سیلیکون است. روغن ترمز های مبتنی بر گلیکول معمولاً در خودروهایی با سیستم ترمز ضد قفل (ABS) مورد استفاده قرار می گیرد در حالی که سیستم های مبتنی بر سیلیکون فقط در اتومبیل ها و کامیون های بدون فناوری ABS کار می کنند.

اگر تا به حال در وسیله نقلیه بدون ترمز ضد قفل از روغن ترمز مبتنی بر گلیکول استفاده کرده باشید، نمی توانید در آن از روغن ترمز مبتنی بر سیلیکون استفاده گنید زیرا مقادیر اندکی از گلیکول در سیستم ترمز باقی می ماند که می تواند از نظر شیمیایی یکپارچگی سیلیکون را به خطر می اندازد.

مایعات مبتنی بر گلیکول توسط یک شاخص به نام DOT (واحد حمل و نقل) طبقه بندی می شوند که نشان دهنده نقطه جوش آن است. اعداد بالاتر DOT نشانگر کیفیت بهتر مایع هیدرولیکی است که می تواند درجه حرارتهای بالاتر را تحمل کند. برای دانستن اینکه چه نوع مایع ترمز برای وسیله نقلیه شما مناسب تر است، باید به کتابچه راهنمای خودروی خود مراجعه کنید یا با یکی از متخصصین نمایندگی های مجاز گروه رنو در سرتاسر ایران تماس بگیرید.

سه نوع اصلی مایعات ترمز که اکنون در دسترس هستند DOT3، DOT4 و DOT5 هستند. DOT3 و DOT4 مایعات مبتنی بر گلیکول هستند و DOT5 مبتنی بر سیلیکون است. تفاوت اصلی این است که DOT3 و DOT4 آب را جذب می کنند، در حالی که DOT5 چنین نیست.

یکی از ویژگی های مهم روغن ترمز، میزان نقطه جوش آن است. سیستم های هیدرولیک برای انتقال نیرو به یک مایع غیر قابل فشرده سازی متکی هستند. این مایعات معمولاً غیر قابل فشرده شدن هستند در حالی که گازها فشرده می شوند. اگر روغن ترمز به نقطه جوش خود برسد و تبدیل به گاز شود بیشترین توانایی خود را در انتقال نیرو از دست می دهد. این ممکن است بخشی یا تمام سیستم ترمز خودرو را غیرفعال کند. این موضوع به خصوص در زمانی که از ترمز خودرو به مدت طولانی تر استفاده شود بیشتر اهمیت می یابد.

به این دلیل که روغن ترمزهای DOT3 یا DOT4 آب را جذب می کند، نقطه جوش آن کاهش می یابد. این نوع روغن ترمز می تواند آب را از هوا جذب کند، به همین دلیل باید از باز کردن مخزن مایع ترمز خودرو خودداری کنید. به همین دلیل، همیشه باید درب مخزن مایع ترمز و همچنین قوطی حاوی آن را محکم بسته نگه دارید.

مایع DOT5 آب را جذب نمی کند. این بدان معنی است که نقطه جوش نسبتاً پایدار خواهد بود، اما همچنین بدان معنی است که هر آبی که وارد سیستم ترمز شما شود، تمایل به تشکیل قطرات آب خالص دارد که می تواند باعث ایجاد خوردگی در سیستم ترمز شود.

دو نکته مهم دیگر درباره مایع ترمز DOT3 و DOT4 این است که خاصیت خودرندگی رنگ دارند، بنابراین هیچکدام از این موارد را روی رنگ ماشین خود نریزید. همچنین هیچیک از انواع مختلف روغن های ترمز نباید با هم مخلوط شوند چرا که ممکن است با یکدیگر واکنش بد نشان دهند و سیستم ترمز شما را خراب کنند.

زمان تعویض روغن ترمز خودرو

روغن ترمز با گذشت زمان می تواند رطوبت هوا را جذب کند و این باعث می شود از بین رفتن خاصیت و تخریب آن شده و بر عملکرد صحیح آن تاثیر می گذارد. به همین دلیل مهم است که بهتر است به طور مرتب روغن ترمز را تعویض و آن را با مایعات جدید جایگزین کنید تا از عملکرد مناسب ترمز اطمینان حاصل شود.

اکثر مکانیک ها پیشنهاد می کنند روغن ترمزهر یک یا دو سال تغییر کند؛ اگرچه هر وسیله نقلیه نیازهای نگهداری متفاوتی دارد. از آنجا که هدف استفاده از روغن ترمز ایمنی است، کتابچه راهنمای مالک خودرو را برای برنامه تغییر مایع ترمز مطالعه کنید. اگر هنوز مشخص نیست که چه مدت باید آن را عوض کنید یا گمان می کنید که مشکلی در سیستم ترمز شما وجود دارد حتماً در اسرع وقت به یکی از نمایندگی های مجاز رنو یا شرکای تجاری آن در ایران مراجعه کنید.