نحوه عملکرد سیستم ABS چگونه است؟

نویسنده: علیرضا کرامتیان، مدیر مرکز فنی(آموزش و پشتیبانی فنی، گارانتی) و شبکه نمایندگی های خدمات پس از فروش شرکت رنو ایران

در مقالات و جزوه‌های متعددی، در خصوص سیستم ضد قفل چرخ‌ها و یا Anti – Lock Brake System توضیحات زیادی ارائه شده و در مورد نحوه عملکرد آن، مطالب زیادی نوشته شده است. بعضی از آنها بیش از حد به جزئیات پرداخته‌اند که از حوصله بعضی از خوانندگان خارج است و در دسته دیگری از آنها نگاه کلی و سطحی به چگونگی عملکرد این سیستم داشته‌اند. در این مقاله سعی داریم که با روش متفاوت و به زبان خیلی ساده، شیوه کار سیستم ABS را بیان نماییم تا حتی افرادی که دارای اطلاعات فنی کم هستند، بتوانند از آن نهایت بهره را ببرند.

در مجله رنو ایران مقاله‌ای با عنوان " ترمز ضد قفل (ABS) چیست و چگونه کار می‌کند؟ " ، در مورد سیستم ABS، تاریخچه، مزایا و معایب آن توضیحاتی عنوان شده است، پیشنهاد می‌شود که ابتدا آن را مطالعه فرمایید و سپس به ادامه این مقاله بپردازید:

مفاهیم اولیه درباره ترمز ABS:

پایداری خودرو به طور پیوسته به سه عامل زیر بستگی دارد:  1- راننده 2- خودرو 3- سطح جاده

هنگامی که به هر دلیلی، لازم باشد سرعت خودرو کاهش یابد و یا متوقف گردد، راننده باید از سیستم‌های زیر کمک بگیرد:

1. سیستم ترمز
2. سیستم فرمان

راننده به کمک ترمز، سرعت چرخ‌ها را کم کرده و یا موجب ایستادن خودرو می‌شود و از سیستم فرمان، برای اجتناب از برخورد با خودروئی دیگر، عابر پیاده، یک مانع و یا هر چیز دیگری استفاده می‌نماید تا خودرو را به مکانی که از تصادف و آسیب جلوگیری شود، هدایت نماید.

بنابراین، توقف خودرو همواره متأثر از عوامل زیر خواهد بود:

1. عکس‌العمل صحیح راننده از نظر زمانبندی و نیروی بکار رفته.
2. پاسخ صحیح سیستم‌های مختلف خودرو. (ترمز، فرمان، تعلیق و ... )
3. شرایط سطح جاده، که میزان چسبندگی به سطح جاده را مشخص می کند.

قطعاً اگر راننده مهارت کافی را نداشته باشد و یا سیستم ترمز ضعیف بوده و یا لاستیک‌های خودرو کیفیت مناسب را نداشته باشند، پایداری کامل خودرو تأمین نخواهد شد و ممکن است حادثه‌ای به وجود آمده و راننده و سرنشینان آسیب ببینند. همچنین شرایط جاده مانند لغزنده بودن، بارانی و یا برفی بودن نیز سهم بسزایی در کارائی ترمز خواهد داشت.

رابطه بین لغزش (سُرخوردن، لیز خوردن) و چسبندگی خودرو:

منظور از چسبندگی، نوع خاصی از اصطکاک بین خودرو و سطح جاده است، چسبندگی ناشی از فشار خودرو است که لاستیک‌ها را به سطح جاده می‌چسباند. چسبندگی به‌منظور توقف، کاهش سرعت و تغییر جهت (مخصوصاً تغییر جهت ناگهانی) ضروری است.

اگر لغزش (سُرخوردن، لیز خوردن) از مقدار خاصی بیشتر گردد، چسبندگی کاهش میابد. در لغزش، صددرصد قفل‌شدن چرخ، روی می‌دهد.

لغزش و چسبندگی به‌شدت به هم وابسته هستند و با هم ارتباط دارند. برای دستیابی به بهترین میزان چسبندگی میان تایر و سطح جاده، حد مشخصی از لغزش می‌بایست وجود داشته باشد. این لغزش موجب سایش تایر نیز می‌گردد.

چسبندگی خیلی زیاد نیز پیامدهای بد و نامطلوبی دارد، به طور مثال اگر میزان باد لاستیک‌های خودرو کم باشد، میزان چسبندگی بیش از اندازه، زیاد می‌شود و لاستیک و قطعات سیستم فرمان آسیب‌دیده و مصرف سوخت نیز افزایش می‌یابد.

پیامد قفل‌شدن چرخ‌های جلو:

قفل‌شدن چرخ‌های جلو موجب از دست رفتن کنترل فرمان می‌شود، به عبارت دیگر چنانچه چرخ‌های جلوی خودرو قفل شوند، اگر راننده فرمان را به چپ و راست حرکت دهد، خودرو از فرمان پیروی نکرده و در جهتی که فرمان توسط راننده چرخیده است، حرکت نمی‌کند. به عبارت دیگر وقتی چرخ‌های جلوی خودرو قفل می‌شوند، فرمان خودرو دیگر در تغییر جهت خودرو نقشی نخواهد داشت و خودرو با توجه به اینکه در لحظه قفل‌شدن چرخ‌ها، در کدام جهت در حال حرکت بوده است، حرکت خواهد نمود تا به مانعی برخورد کند و یا بایستد.

پیامد قفل‌شدن چرخ‌های عقب:

قفل‌شدن چرخ‌های عقب، موجب از دست رفتن تعادل خودرو خواهد گردید، به عبارت دیگر ممکن است حالت چپ و راست رفتن در قسمت عقب خودرو اتفاق بیفتد و یا ممکن است خودرو به‌دور یکی از چرخ‌های عقب خودرو بچرخد و موجب آسیب دیدن خود و خودروهای اطراف شود. قفل‌شدن چرخ‌های عقب خودرو پیامدهای بسیار بیشتری نسبت به قفل‌شدن چرخ‌های جلو دارد، به عبارت دیگر دامنه آسیب‌دیدگی خودرو و آنچه در اطراف آن وجود دارد، بسیار بیشتر از صدمات وارد شده در مقایسه با قفل‌شدن چرخ‌های جلو خودرو است.

نتیجه‌گیری:

اگر چرخ‌ها در حین ترمزگیری ناگهانی، قفل شوند، کاهش قابل‌ ملاحظه‌ای در چسبندگی رخ‌داده که پیامدهای زیر را به دنبال خواهد داشت:

1. کاهش تعادل خودرو
2. کاهش تأثیر فرمان بر روی تعیین جهت خودرو
3. افزایش مسافت توقف

هر چه میزان چسبندگی بیشتر باشد مسافت توقف، کوتاه‌تر خواهد بود.

در حالت ترمزگیری شدید و ناگهانی، حتی یک راننده ماهر نیز امکان واکنش لازم برای بکار بردن نیروی ترمزی مناسب را نخواهد داشت.

سیستم ترمز ABS :

هدف اصلی از سیستم ترمز ضد قفل چرخ‌ها عبارت است از دادن امکان حفظ هدایت خودرو به راننده، حتی در هنگام ترمزگیری شدید و ناگهانی.

منظور از دادن حفظ هدایت خودرو به راننده این است که در هنگام ترمزگیری شدید، راننده بتواند از سیستم فرمان استفاده کند و در صورت امکان، خودرو را به مسیری مناسب هدایت نماید تا از بروز تصادف و آسیب‌دیدگی جلوگیری نماید.

اگر راننده مهارت و تمرکز لازم را در هنگام ترمزگیری شدید نداشته باشد و نتواند خودرو را به مسیر و یا محلی مناسب هدایت نماید، سیستم ABS نمی‌تواند مفید باشد و امکان جلوگیری از بروز حادثه وجود ندارد.

شکل فوق، سمت چپ نشان دهنده یک خودرو است که فاقد سیستم ABS بوده لذا در هنگام ترمز ناگهانی، چرخ‌های خودرو قفل شده و منجر به‌تصادف شده است. همچنین در شکل سمت راست، خودرو دارای سیستم ABS بوده و راننده مهارت و تمرکز لازم را داشته است لذا در هنگام ترمزگیری شدید، قادر بوده است تا خودرو را به‌درستی هدایت نماید و از بروز حادثه جلوگیری نماید. اگر راننده مهارت و تمرکز لازم را دارا نبود و یا مکان و مسیر مناسبی وجود نداشت، هیچ ضمانتی برای اینکه تصادف و یا حادثه‌ای بروز ننماید، وجود نداشت.

در تصویر فوق، خودروئی که فاقد سیستم ABS بوده است، در هنگام ترمز شدید دچار قفل‌شدن چرخ‌ها شده و به خودروی جلوی خود برخورد نموده است، خط ترمز این خودرو نشان دهنده این است که اتفاق به‌صورت ناگهانی به وقوع پیوسته است.

این در حالی است که راننده خودروئی که دارای ABS است، مهارت کافی و تمرکز لازم را داشته و در عین حال محل مناسبی وجود داشته است که ایشان بتواند خودرو را به آنجا هدایت نماید لذا تصادف رخ نداده است و حادثه‌ای ایجاد نشده است.

مدار ترمز معمولی (بدون سیستم ABS):

راننده ترمز می‌کند، فشار روغن‌ترمز در مدار افزایش می‌یابد و به سیلندرهای ترمزهای چرخ‌های خودرو منتقل می‌شود، چنانچه ترمز شدید باشد و یا شرایط سطح جاده و لاستیک‌های خودرو، مستعد برای لغزش (لیز خوردن) باشند، ممکن است بعضی و یا همه چرخ‌ها قفل شده و کنترل خودرو از دست راننده خارج گردد.

در شکل زیر، تصویری شماتیک از مدار ترمز یک خودرو که فاقد سیستم ABS است، رسم شده است.

مدار ترمز مجهز به سیستم ABS :

برای اینکه یک ترمز قوی و مطمئن داشته باشیم که در عین حال که دارای کارایی بالا باشد، فرمان‌پذیری و سلامت خودرو و سرنشینان را تضمین نماید و چرخ‌های خودرو در هنگام ترمز، قفل نشوند، لازم است تا سهم بیشتری از کنترل سیستم ترمز را از اختیار راننده خارج کرده و آن را به عهده یک سیستم هوشمند بگذاریم. به بیان دیگر انتظار داشته باشیم که راننده صرفاً در زمانی که نیاز به ترمز شدید احساس می‌نماید، فقط بر فشردن پدال ترمز و استفاده از سیستم فرمان در حرکت دادن خودرو به محل مناسب، تمرکز نماید و لزومی نداشته باشد که میزان ترمزگیری را بر اساس شرایط جاده تنظیم نماید. به عبارت دیگر سیستم ترمز هوشمند موجب می‌شود تا در زمان ترمزگیری، راننده فقط پدال ترمز را فشار دهد و با استفاده از فرمان، خودرو را به محلی که خودروی دیگری وجود ندارد و نسبت به جاهای دیگر، مطمئن‌تر است، هدایت نماید و به‌اصطلاح، از محلی که خطرناک است، در اسرع وقت فرار کند.

سیستم هوشمند می‌بایست دارای این قابلیت باشد که راننده به‌جای تمرکز بر اینکه شرایط جاده چیست، خودروهای اطراف در چه وضعیتی قرار دارند، فاصله خودرو تا خودرو جلوئی چقدر است و غیره، تمرکز خود را بر این مسئله معطوف نماید که در زمان ترمز، فرمان را چگونه بچرخاند و خودرو را به چه سمت و کدام مکان هدایت نماید.

قطعات لازم برای سیستم ترمز هوشمند باقابلیت ضد قفل چرخ‌ها:

اولین قطعه‌ای که برای یک سیستم ترمز هوشمند ضد قفل چرخ‌ها مورد نیاز است، یک کامپیوتر است، به عبارت دیگر کنترل سرعت چرخ‌ها و جلوگیری از قفل‌شدن آنها را باید به عهده یک کامپیوتر که قابلیت رصدکردن دقیق سیستم را دارد، قرار داده شود.

این کامپیوتر برای اینکه بتواند وظیفه خود را به‌درستی انجام دهد، می‌بایست لحظه به لحظه از سرعت هر چرخ مطلع باشد تا بتواند عملیات آنالیز و تجزیه‌وتحلیل را انجام دهد و پیشگیری‌ها و اقدامات لازم را اتخاذ نماید لذا برای هر چرخ باید یک سنسور در نظر گرفت تا به‌صورت مداوم و در هر لحظه، سرعت گردش چرخ را به کامپیوتر ارسال نماید.

یکی از روش‌ها مانند آنچه در شکل زیر نمایش داده شده است، بدین صورت است که صفحات آهنربائی بر روی بلبرینگ‌ها قرار می‌گیرد و یک سنسور در مقابل آن نصب می‌شود تا اطلاعات سرعت چرخ را به کامپیوتر ABS ارسال نماید.

در بعضی از مدل‌ها نیز مانند شکل زیر، دندانه‌هایی بر روی پلوس تعبیه می‌شود و یک سنسور نیز در مکان مناسب و در مقابل دندانه‌ها نصب می‌شود تا بتواند سرعت گردش هر چرخ را به کامپیوتر ارسال نماید.

با اضافه‌شدن یک کامپیوتر و مجموعه سنسور سرعت چرخ‌ها به سیستم ترمز خودرو، مجموعه سیستم ترمز خودرو به شکل زیر توسعه خواهد یافت، در این سیستم، سرعت هر چرخ، در هر لحظه توسط سنسور سرعت چرخ‌ها و کامپیوتر سیستم ABS رصد خواهد شد.

عملکرد سیستم ABS در حالت اول (حالت عدم عملکرد و یا استراحت سیستم ABS):

خودرو به طور مثال، با سرعت 5 کیلومتر بر ساعت، 70 کیلومتر بر ساعت، 140 کیلومتر بر ساعت، 200 کیلومتر بر ساعت و غیره در حال حرکت است، شرایطی ایجاد می‌شود که راننده لازم است ترمز کند. راننده پدال ترمز را فشار می‌دهد، کامپیوتر موتور، لحظه به لحظه در حال بررسی سرعت هر چرخ است، شرایط سطح جاده، لاستیک و میزان فشردن ترمز به اندازه ای است که هیچ کدام از چرخ‌ها، نه در لحظه ترمز و نه در ثانیه های آینده قفل نخواهند شد، به عبارت دیگر مطابق محاسبات کامپیوتر سیستم ABS، در 0.2 ثانیه آینده، یک ثانیه آینده، دو ثانیه، پنج ثانیه و یا چند ثانیه آینده، هیچ کدام از چرخ‌ها قفل نخواهند شد.

به غیر از اینکه کامپیوتر سیستم ABS، همواره در حال رصد سرعت هر یک از چرخ‌ها است، هیچ فعالیت دیگری انجام نمی‌دهد و هیچ مشکلی به وجود نمی‌آید.

در شکل فوق، راننده پدال ترمز را فشرده است و فشار روغن در مدارات روغن‌ترمز افزایش یافته است، (برای اینکه چگونگی عملکرد سیستم بهتر درک شود، رنگ روغن‌ترمز از زرد به زرد/ نارنجی تغییر داده شده است)، فشرده شدن پدال ترمز موجب شده است تا میکروسوئیچ زیر پدال ترمز نیز تحریک شود و علاوه بر اینکه چراغ‌های ترمز در عقب خودرو روشن شوند، کامپیوتر ABS نیز از فشرده شدن پدال ترمز توسط راننده، مطلع گردد.

عملکرد سیستم ABS، حالت دوم (حفظ فشار):

خودرو به طور مثال با سرعت 5 کیلومتر بر ساعت، 70 کیلومتر در ساعت، 140 کیلومتر در ساعت و یا 200 کیلومتر در ساعت در حال حرکت است، شرایطی ایجاد می‌شود که نسبت به حالت اول، خطرناک تر و جدی تر است و راننده را وادار می‌نماید که ترمز کند ولی ایشان می‌بایست فشار بیشتری به پدال ترمز وارد نماید لذا راننده پدال ترمز را نسبت به حالت قبل، بیشتر فشار می‌دهد، کامپیوتر ABS همچنان لحظه به لحظه، در حال بررسی سرعت هر چرخ است، شرایط سطح جاده، لاستیک و میزان فشردن ترمز به اندازه ای است که در لحظه فشردن پدال ترمز، هیچ چرخی قفل نمی‌شود ولی با توجه به محاسبات کامپیوتر سیستم ABS، ممکن است به محض افزایش اندکی بیشتر به پدال ترمز، یک و چند عدد از چرخ‌ها قفل شوند، به عبارت دیگر در لحظه ترمز گرفتن هیچ چرخی مستعد برای قفل‌شدن نیست ولی مطابق محاسبات کامپیوتر سیستم ABS و شیب منفی کاهش سرعت، ممکن است در 0.2 ثانیه آینده، یک ثانیه، دو ثانیه، پنج ثانیه و یا چند ثانیه آینده، یک و یا چند چرخ قفل شوند.

برای جلوگیری از این وضعیت و برای اینکه هیچ یک از چرخ‌ها قفل نشوند، باید از افزایش فشار در پشت سیلندر چرخ‌ها جلوگیری نمود. این کار باید در زمان بسیار کوتاهی انجام شود لذا لازم است تا سیستم خیلی سریع عمل نماید.

مهندسین و طراحان، یک شیر برقی در سر راه ورود روغن به سیلندر هر چرخ قرار داده‌اند که توسط کامپیوتر ABS، باز و بسته می‌شوند. این شیر در حالت عادی باز است (Normally Open) و سرعت عکس‌العمل آن بسیار بالا است.

در شکل زیر، کامپیوتر موتور و چهار عدد شیر همیشه باز (Normally Open) نمایش داده شده است. (یک شیر برای هر چرخ)

هر وقت کامپیوتر موتور تخمین بزند که در زمان آینده نزدیک (به طور مثال 0.2، یک، سه، پنج و یا ... ثانیه دیگر) ممکن است یک و هر تعداد از چرخ‌ها قفل شوند، شیر همیشه باز مربوط به آن چرخ، که احتمال قفل‌شدن آن وجود دارد را می بندد، بدین ترتیب فشار روغن‌ترمز که پشت سیلندر چرخ وجود دارد، حفظ می‌شود و مقدار آن افزایش نمی یابد و چرخ مربوط به آن قفل نمی‌شود. به این حالت، مرحله حفظ فشار گفته می‌شود. در شکل زیر کلیه قطعات لازم برای عملیات حفظ فشار نمایش داده شده است.

به‌عنوان‌مثال، شرایطی برای یک خودرو پیش‌آمده است که راننده مجبور شده است ترمز نسبتاً شدیدی بزند ولی تنها چرخ‌های جلو سمت راست و عقب سمت راست، در شرایطی قرار گرفته‌اند که ممکن است در 0.2، یک، سه، پنج و یا چند ثانیه دیگر قفل شوند، در این وضعیت کامپیوتر موتور با ارسال ولتاژ به شیر برقی همیشه باز چرخ‌های مربوطه، موجب می‌شود تا آن شیرها بسته شوند و میزان فشار پشت سیلندر ترمز آن چرخ‌ها افزایش نیابد و چرخ‌های مربوطه قفل نشوند.

نکته: ممکن است در هنگام ترمز نسبتاً شدید، شرایطی ایجاد شود که یک، دو، سه و یا هر چهارچرخ، مستعد برای قفل‌شدن باشند، در این وضعیت کامپیوتر سیستم ABS، با ارسال ولتاژ به شیر برقی مربوط به آن چرخ و یا چرخ‌هایی که ممکن است قفل شوند، میزان روغن پشت سیلندر ترمز آنها را ثابت نگه می‌دارد و از قفل‌شدن چرخ‌ها و انحراف خودرو جلوگیری به عمل می‌آورد.

مهم این است که بدانید همه سیستم‌ها برای هر چرخ، کاملاً اختصاصی است و تصمیم‌گیری برای هر چرخ به طور کاملاً مجزا انجام می‌گیرد.

عملکرد سیستم ABS، حالت سوم (کاهش فشار):

خودرو به طور مثال با سرعت 5 کیلومتر بر ساعت، 70 کیلومتر در ساعت، 140 کیلومتر در ساعت، 200 کیلومتر در ساعت در حال حرکت است، شرایطی ایجاد می‌شود که راننده را وادار می‌نماید که پدال ترمز را به‌شدت فشار دهد، کامپیوتر ABS همچنان لحظه به لحظه، در حال بررسی سرعت هر چرخ است، شرایط سطح جاده، لاستیک و میزان فشردن ترمز به اندازه ای است که در لحظه فشردن پدال ترمز، یک، دو، سه و یا هر چهارچرخ استعداد قفل‌شدن دارند و اگر کامپیوتر موتور عکس العملی نشان ندهد، در اثر قفل‌شدن یک و یا تعدادی از چرخ‌ها، دچار عدم فرمان‌پذیری و یا انحراف شده و ممکن است به  حادثه ناگواری منجر شود.

کامپیوتر ABS در این وضعیت، در کسری از ثانیه به شیر برقی همیشه باز مربوط به سیلندر چرخ و یا چرخ‌هایی که همان لحظه مستعد قفل‌شدن هستند، ولتاژ لازم را ارسال می‌کند و آن شیر و یا شیرها بسته می‌شوند تا فشار پشت سیلندر ترمز آنها، از آن مقداری که هست، بیشتر نشود ولی این کار کافی نیست و فشار روغن پشت سیلندر چرخ و یا چرخ‌ها آن‌قدر زیاد است که با بسته شدن شیرهای مسیر روغن به سیلندر ترمز چرخ، از قفل‌شدن چرخ‌ها جلوگیری نمی‌شود و لازم است از فشار بالای روغن پشت سیلندر ترمز، کاسته شود.

برای این کار مهندسین و طراحان، یک شیر دیگر در پشت سیلندر ترمز چرخ قرار داده‌اند که همیشه بسته (Normally Close) هستند. همچنین از یک پمپ الکتریکی بسیار قوی که ساختار آن به‌صورت پیستونی است، استفاده کرده‌اند تا با به‌کارگیری از آنها، روغنی را که دارای فشار بسیار زیادی است و در پشت سیلندر چرخ قرار گرفته است، مکش نماید.

در شکل زیر، علاوه بر کامپیوتر موتور و چهار عدد شیر همیشه باز (Normally Open) که در مرحله حفظ فشار مورد استفاده قرار می‌گرفتند، چهار عدد شیر همیشه بسته (Normally Close)، یک پمپ الکتریکی، دو عدد پیستون (برای مکش) و آکومولاتور نمایش داده شده است.

در تصویر زیر، قطعات و مدار سیستم ABS برای جلوگیری از قفل‌شدن چرخ‌ها، در حالت ترمز خیلی شدید که در همان لحظه اول، چرخ‌ها مستعد برای قفل‌شدن هستند، نمایش داده شده‌اند:

هر زمان راننده ترمز شدیدی بزند که در همان لحظه، هر چهارچرخ و یا تعدادی از چرخ‌ها مستعد برای قفل‌شدن، باشند، شیرهای همیشه باز (Normally Open) مربوط به آن چرخ هایی که مستعد قفل‌شدن هستند، با دستور کامپیوتر ABS، بسته می‌شوند ولی چون فشار روغن در پشت سیلندر چرخ‌ها همچنان زیاد است لذا با مسدودشدن مسیر روغن به پشت سیلندر ترمز چرخ‌ها، مشکل برطرف نمی‌شود و لازم است از فشار روغن زیاد که در پشت سیلندر چرخ وجود دارد، کاسته شود. به همین دلیل کامپیوتر ABS، دستور فعال‌شدن پمپ را صادر می‌کند و هم‌زمان ولتاژ لازم را به شیر همیشه بسته (Normally close) ارسال می‌نماید. مکش توسط پمپ و باز شدن شیرهای همیشه بسته، موجب می‌شود تا از فشار روغنی که در پشت سیلندر چرخ وجود دارد، کاسته شود (در این حالت پدال ترمز در زیر پای راننده اندکی بالا می‌آید). در این حالت افت فشار زیادی در پشت سیلندر ترمز چرخ ایجاد می‌شود و مانند این است که نیرویی برای جلوگیری از حرکت خودرو وجود ندارد و ترمز رها شده است لذا مجدداً کامپیوتر ABS دستور می‌دهد شیر همیشه باز که بسته شده بود، باز شود و نیز شیر همیشه بسته که باز شده بود، بسته شود (پمپ ABS همچنان در حال کار است)، در این وضعیت مجدداً فشار روغن پشت سیلندر ترمز چرخ افزایش می‌یابد و پدال اندکی پائین خواهد رفت و مجدداً این توالی ادامه پیدا خواهد کرد. این وضعیت موجب می‌شود تا پدال در زیر پای راننده ارتعاش داشته باشد.

این سه مرحله حفظ فشار، افت فشار و افزایش فشار بر روی‌هم عملیات تنظیم فشار ABS  را تشکیل می‌دهند. هر چه تعداد این عملیات بیشتر باشد، تنظیم فشار دقیق‌تر خواهد بود.

در سیستم‌های فعلی، تنظیم فشار می‌تواند 30 تا 50 بار در ثانیه صورت بگیرد.

به‌عنوان‌مثال، شرایطی برای یک خودرو پیش‌آمده که راننده مجبور شده است ترمز خیلی شدیدی بزند ولی تنها چرخ‌های عقب سمت چپ و جلو سمت چپ در شرایطی قرار گرفته‌اند که همان لحظه قفل شوند. در شکل زیر برق به پمپ ارسال شده است و بقیه قطعاتی که به‌صورت متوالی قطع و وصل و یا فعال و غیرفعال می‌شوند، به‌صورت خطوط منقطع نمایش داده شده است.

در مجله رنو ایران، مطلبی با عنوان "دلیل روشن شدن چراغ هشدار سیستم ABS چیست و پیامدهای آن کدامند؟ " نوشته شده است که مطالعه آن می تواند به شما در درک مطالب فوق، کمک نماید.

برق سیستم ABS :

تصویر زیر سیستم برق مجموعه ترمز خودرو که مجهز به ABS است را نمایش می‌دهد.

همان‌طور که در شکل مشخص شده است، چنانچه مشکلی در سیستم ABS ایجاد شود به طور مثال ارتباط بین یکی از سنسورهای سرعت چرخ‌ها و کامپیوتر ABS قطع شود، چراغ اخطار بر روی صفحه نمایشگرها روشن خواهد شد.

چنانچه مشکلی در کامپیوتر ABS، چه به لحاظ نرم افزاری و چه به لحاظ سخت‌افزاری ایجاد گردد، علاوه بر چراغ هشدار سیستم ABS، چراغ هشدار فعال بودن ترمز دستی و یا چراغ هشدار کمبود روغن‌ترمز در سیستم، بر روی صفحه نمایشگرها نمایان خواهد شد.

اطلاعات سرعت خودرو از طریق کامپیوتر ABS به کامپیوتر موتور، صفحه نمایشگرها و شبکه مولتی پلکس قرار می‌گیرد تا علاوه بر اینکه راننده بتواند سرعت خودرو را مشاهده کند، سیستم‌های دیگر بتوانند از آن اطلاعات برای تجزیه‌وتحلیل و آنالیز استفاده کنند و کارایی موتور را افزایش داده و سیستم‌هایی مانند کروز کنترل، محدودکننده سرعت و غیره را مدیریت نمایند.

دستگاه عیب‌یاب:

در دستگاه عیب‌یاب، کلیه اطلاعات مربوط به سرعت چرخ‌ها، مشخصات آهنرباهای بلبرینگ‌ها، رینگ‌ها و لاستیک‌ها را می‌توان مشاهده نمود. همچنین کلیه خطاها در دستگاه عیب‌یاب ثبت می‌شود.

به‌وسیله دستگاه عیب‌یاب می‌توان کلیه شیرهای سیستم ABS را تست نمود و از سالم بودن آنها اطمینان حاصل کرد و یا قطعه معیوب را تشخیص داد.

در دستگاه عیب‌یاب، مشخصات رینگ‌ها و لاستیک‌هایی که می‌توانند بر روی خودرو نصب شوند، را می توان مشاهده نمود.

پس از تعویض رینگ‌ها و لاستیک‌هایی که امکان تعویض آنها بر روی خودرو قابل‌ نصب هستند، می‌بایست عملیات پیکربندی (Configuration) انجام شود، در غیر این صورت علاوه بر اینکه ممکن است در عملکرد سیستم ABS اختلال ایجاد شود، اطلاعات سرعت خودرو بر روی صفحه نمایشگرها به‌درستی نمایش داده نخواهد شد.

در تصویر فوق، تصویری از صفحه پیکربندی خودرو تندر در دستگاه عیب‌یاب خودرو رنو، نمایش داده شده است، چنانچه رینگ و لاستیک خودرو تندر تعویض شود، می‌بایست دستگاه عیب‌یاب به خودرو متصل شده و عملیات پیکربندی انجام گیرد، به عبارت دیگر لازم است تا مشخصات رینگ و لاستیک، با سایز جدید را به کامپیوتر ABS معرفی گردد.

نتیجه‌گیری:

مهم‌ترین وظیفه سیستم ABS برای حفظ فرمان‌پذیری خودرو، در هنگام ترمز شدید است، با این‌حال اگر راننده مهارت و تمرکز لازم را برای هدایت خودرو در زمان ترمز شدید، نداشته باشد و یا مکان مناسبی برای اینکه راننده خودرو را در هنگام ترمز شدید به آنجا هدایت نماید، وجود نداشته باشد، سیستم ABS نمی‌تواند از بروز حادثه جلوگیری نماید و مانع آسیب دیدن خودرو و سرنشینان آن شود. چنانچه رینگ و لاستیک غیراستاندارد بر روی خودرو نصب شود، در عملکرد ABS اختلال ایجاد خواهد شد لذا از نصب رینگ و لاستیک غیراستاندارد بر روی خودرو، پرهیز نمایید.

How does the ABS system(Anti - lock Brake System) work?

Writer: Alireza Keramatian/ Renault IRAN Technical Hub and Network Manager