آیا شارژ سالیانه گاز کولر خودرو، واقعاً لازم است؟

نویسنده: علیرضا کرامتیان، مدیر مرکز فنی(آموزش و پشتیبانی فنی، گارانتی) و شبکه نمایندگی های خدمات پس از فروش شرکت رنو ایران

یکی از سؤالات و ابهامات صاحبان خودرو در زمان شروع فصل گرما، معمولاً این است که جهت استفاده از سیستم تهویه مطبوع و یا همان کولر خودرو، چه اقداماتی لازم است انجام گیرد. این سؤالات برای بعضی از صاحبان خودرو که در خصوص سیستم تهویه مطبوع خودرو، اطلاعات کمتری دارند، تبدیل به دغدغه و نگرانی می‌شود و این چالش‌ها، زمانی به اوج خود می‌رسد که ایشان عناوین مختلفی را تحت عنوان "سرویس و شارژ گاز کولر" بر روی شیشه‌ها و یا تابلوهای بعضی تعمیرگاه‌های کوچک مشاهده کنند.

برای پاسخ دادن به این سؤال لازم است تا صاحب هر خودرو، اطلاعاتی هرچند مختصر، در خصوص سیستم تهویه مطبوع و نحوه عملکرد آن داشته باشد، در این رابطه مطلبی تحت عنوان "کولر خودرو چگونه کار می‌کند؟ " در مجله رنو ایران وجود دارد که توصیه می‌شود آن را مطالعه نمایید.

سیستم کولر خودرو به لحاظ عملکرد، شباهت بسیار زیادی با یخچال‌های خانگی، کولرهای گازی موجود در منازل، ادارات، رستوران‌ها، نمایشگاه‌ها و همچنین فریزرهای داخل فروشگاه‌ها دارد و تنها تفاوت‌هایی در ظرفیت تولید سرما و نیز محل و نوع قرارگیری قطعات سیستم خنک کننده آنها وجود دارد.

فرایند سرمایش در کولر خودرو، یخچال و کولرهای گازی تقریباً به یک شکل هستند، یکی از تفاوت‌های اساسی این است که کمپرسور کولر خودرو، مستقیماً انرژی مورد نیاز خود را از میل‌لنگ موتور دریافت می‌کند ولی این انرژی در یخچال‌ها و کولرهای گازی توسط برق تأمین می‌گردد. در موتور خودرو محدودیت‌های زیادی به لحاظ فضا برای نصب قطعات مربوط به سیستم کولر خودرو وجود دارد و قطعات مربوطه در فواصل بسیار نزدیکی با اجزاء موتور خودرو قرار گرفته و تحت‌تأثیر حرارت و آلودگی‌های ناشی از عملکرد موتور هستند. قطعات سیستم تهویه مطبوع خودرو به‌واسطه حرکت خودرو با شرایط مختلف مانند برف و باران، جاده‌های ناهموار، دست‌انداز و غیره مواجه شده و بیشتر تحت تنش‌های حرارتی و ارتعاشات قرار می‌گیرند ولی هیچ‌کدام از این موارد موجب نمی‌شود که فرایند نگهداری و تعمیر کولر خودرو، نسبت به یخچال و کولرهای گازی خیلی پیچیده‌تر باشد.

صاحب خودرو می‌تواند با انجام چند کار ساده و حتی بدون صرف هزینه‌های گزاف، سال‌ها از کولر خودرو استفاده کند و بیشترین کارایی را در خودرو حس نماید.

برای شفاف‌شدن بعضی مسائل، لازم است صاحب خودرو، یک مقایسه ساده بین سیستم کولر خودرو، کولرهای گازی و یخچال‌های خانگی و فریزرهای موجود در فروشگاه‌ها داشته باشد و بداند که چه اشتراکاتی بین این وسائل وجود دارد،  علاوه بر این تفکر و ذهن مالکان خودرو باید نسبت به سؤالات زیر حساس شود:

آیا یخچال‌ها و کولرهای گازی منازل و فریزرهایی که در فروشگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند، نیز هر ساله نیاز به شارژ گاز کولر دارند؟

چرا بعضی از تعمیرکاران چنین اظهار می‌کنند که هر ساله باید گاز کولر خودرو شارژ شود و یا مقداری به آن اضافه شود ولی در خصوص یخچال و کولرهای گازی منازل، ادارات و فریزرهای موجود در مغازه‌ها، چنین توصیه‌ای در هیچ جا وجود ندارد؟

چرا شرکت‌های معتبر ارائه‌دهنده خدمات یخچال‌ها و فریزرهای خانگی تنها پیشنهاد تعویض فیلتر یخچال‌ها یا فریزرها را می‌دهند و در خصوص شارژ سالیانه و یا حتی دوسالانه یا بالاتر، سخنی به میان نمی‌آورند؟

واقعاً معنی شارژ گاز کولر خودرو چیست؟ آیا عملکرد سیستم تهویه مطبوع و گاز کولرِ خودرو، همانند سیستم برق خودرو و باتری است که هر چند وقت یکبار نیاز به شارژ دارد؟!

چه شباهتی بین گاز کولر با کارت‌های بانکی، کارت‌های سوارشدن به مترو و اتوبوس وجود دارد، آیا گاز کولر را مانند بقیه می‌توان شارژ کرد؟!

حقیقت این است که متأسفانه بعضی افراد سودجو از عدم اطلاع دیگران نسبت به نحوه و چگونگی عملکرد بعضی تکنولوژی‌های جدید از جمله سیستم تهویه خودرو، سوءاستفاده و اقدام به کلاه برداری می‌نمایند.

در مجله رنو ایران، مطلبی تحت عنوان " چگونه از کولر خودرو نگهداری کنیم؟ " وجود دارد که موارد مربوط به نگهداری و تعمیرات سیستم کولر خودرو در آن درج شده است و پیشنهاد می‌شود تا آن را مطالعه کنید.

اگر اجزاء مختلف سیستم کولر خودرو در اثر تصادف، ضربه و تعمیرات غیراستاندارد، آسیبی ندیده باشند و توسط افراد غیرمتخصص دست‌کاری نشده باشند، الزامی وجود ندارد که هر ساله عملیات شارژ گاز کولر بر روی آن انجام گیرد. اقدامات ضروری که صاحب خودرو لازم است تا هر ساله انجام دهد، عملیاتی ساده است و نیازی به انجام کارهای پیچیده وجود ندارد.

اگر خودرو دارای فیلتر هوای کابین است، لازم است تا فیلتر مذکور در هر سرویس دوره‌ای و یا در شروع فصل گرما تعویض گردد. همچنین می‌بایست رسوب و آلودگی‌هایی که بر روی سطح خارجی کندانسور جمع می‌شوند، تمیز و شسته شوند. این آلودگی‌ها می‌توانند گردوخاک، گِل، روغن و جسد حشراتی باشند که به‌مرور زمان، روی سطح خارجی کندانسور قرار می‌گیرند و از انتقال حرارت کندانسور به محیط و خنک‌شدن آن جلوگیری می‌نمایند.

تصویری از یک کندانسور آلوده

چنانچه با وجود تعویض فیلتر هوای کابین، در هنگام روشن‌کردن کولر، همچنان بوی نامطبوع در کابین مسافر احساس می‌شود، لازم است تا اواپراتور شسته شود، در این‌ خصوص پیشنهاد می‌شود تا مطلبی که در مجله رنو ایران تحت عنوان "علت بوی نامطبوع، هنگام روشن‌کردن کولر چیست؟ " وجود دارد را مطالعه نمایید.

به‌ خاطر داشته باشید که برخلاف آنچه بعضی افراد سودجو عنوان می‌کنند، گاز کولر به‌مرور زمان و در اثر استفاده بیش از حد در فصول گرم و حتی در مناطق بسیار شرجی و گرمسیر، از میزان گاز کولر به هیچ عنوان کاسته نمی‌شود مگر اینکه ضربه، تصادف و یا دست‌کاری روی خودرو انجام گیرد و موجب شود تا آسیبی به سیستم تهویه مطبوع وارد گردد. بعضی دیگر چنین ادعا می‌کنند که عدم عملکرد سیستم تهویه مطبوع خودرو به مدت طولانی (به‌ عنوان‌ مثال، در طول فصل سرما)، موجب رسوب و یا تخلیه گاز می‌گردد و لازم است تا گاز به سیستم تزریق گردد، هدف این افراد همان‌طور که گفته شد، سوءاستفاده از عدم آگاهی افراد است، این افراد معمولاً با بکاربردن کلمات فنی و پیچیده مانند تبرید(Refrigeration)، تبخیر(Evaporation)، کمپرسور (Compressor)، کندانسور(Condenser)، اواپراتور(Evaporator)، شیر انبساط(Expansion Valve)، شارژ(Charge)، دشارژ(Discharge)، مدار فشار بالا(High pressure loop)، مدار فشار پائین(Low Pressure loop)، فن دمنده(Blower Fan)، فن مکنده(Suction Fan)، فعال‌شدن(Active)، غیرفعال‌شدن(Inactive)، خشک‌کن(Drier) و ... که معمولاً کاربرد کمی دارند، موجب می‌شوند تا صاحب خودرو احساس کند که آن شخص دارای تخصص بسیار بالائی دارد و هر آنچه اظهار کند صحیح است. متأسفانه بعضی از این تعمیرکاران حتی با این مفاهیم و واژه‌ها آشنائی کامل ندارند و صرفاً آنها را حفظ هستند.

با توجه‌ به آنچه عنوان شد توصیه می‌شود تا برای انجام هرگونه سرویس دوره‌ای و تعمیرات لازم، به نمایندگی‌های مجاز و یا تعمیرکارانی مراجعه نمایید که کاملاً مورد اطمینان باشند، همچنین پیشنهاد می‌گردد هنگامیکه مشکلی برای خودرو شما به وجود می‌آید، قبل از اینکه به یک مکانیک، برق‌کار و یا تعمیرکار مراجعه کنید، از طریق مراجعه به منابع و سایت‌های معتبر، اطلاعات اولیه لازم را کسب نمایید تا افراد سودجو و کلاهبردار نتوانند بسادگی از عدم آگاهی شما سوءاستفاده نموده و هزینه‌های اضافی بر شما تحمیل نمایند. مجله رنو ایران همواره سعی دارد تا آگاهی و اطلاعات فنی شما را با استفاده از روش‌های خیلی ساده در همه زمینه‌ها افزایش دهد.

Is it necessary to charge the vehicle air conditioner gas, annually?

Writer: Alireza Keramatian/ Renault IRAN Technical Hub and Network Manager