دینام در خودروی شما چه وظیفه ای دارد؟

در مقاله " چگونه از باتری خودروی خود نگهداری کنیم؟" به سیستم برقی خودرو پرداختیم و ضمن بیان عملکرد و نقش باتری در خودرو و اهمیت آن از قطعه دیگری به اسم دینام نام بردیم. همانطور که گفته شد وظیفه دینام شارژ مجدد باتری است تا پس از دشارژ شدن باتری به دلیل استفاده از ظرفیت آن برای استارت خودرو و تامین انرژی دیگر قطعات، باتری را مجدداً شارژ کند.

دینام (به انگلیسی Alternator) یا ژنراتور در واقع یک تولید کننده برق در خودرو است که با تبدیل انرژی مکانیکی به انرژی الکتریکی وظیفه برق رسانی به خودرو و شارژ مجدد باتری را به انجام می رساند. در صورتی که دینام در خودرو وجود نداشت باتری پس از استفاده برای روشن شدن خودرو و برق رسانی به دیگر قسمت های آن خالی می شد و عملاً کارکرد دیگری نداشت. از آنجایی که برق ذخیره شده در باتری خودرو برای دیگر مصارف مانند چراغ ها، بخاری، کولر و... کافی نیست عملاً وظیفه تامین انرژی الکتریکی مورد نیاز آنها بر عهده دینام است.

دینام معمولاً به وسیله یک تسمه که به تسمه دینام معروف است به موتور و میل متصل می شوند و با دوران آنها به چرخش درآمده و انرژی مکانیکی مورد نیاز برای تبدیل به انرژی الکتریکی را کسب می کنند. دینام از قطعاتی مانند پولی، پروانه خنک کن، درپوش جلو، روتور، استاتور، دیود، آفتامات، بلبرینگ، پوسته انتهای، زغال دینام و کالکتور تشکیل شده اند. همچنین دینام معولا در جلوی موتور قرار می گیرد.

در گذشته دینام به صورت جداگانه توسط یک تسمه به موتور متصل می شد اما در خودروهای امروزی اکثر قطعاتی که نیاز دارند که انرژی مکانیکی از موتور دریافت کنند یا یک تسمه مشترک به آن متصل می شوند.

دینام نیروی الکریکی متناوب را از طریق الکترومغناطیس و از طریق رابطه استاتور و روتور تولید می کند؛ این برق تولید شده به باتری هدایت می شود و ولتاژ را برای اجرای سیستم های مختلف الکتریکی ماشین فراهم می کند. به دلیل ایجاد حرارت زیاد در جریان تولید نیروی الکتریکی توسط دینام بدنه آن را معمولاً از جنس آلومینیوم می سازند تا حرارت را به سرعت منتقل کند. همچنین برای تسریع این فرایند بر روی عقب و جلوی دینام دریچه های وجود دارد که هوای گرم را از طریق پروانه خنک کننده موجود در داخل دینام به خارج منتقل می کنند.

در قسمت پشت دینام چندین خروجی و ترمینال وجود دارد که وظایف متفاوتی دارند. این وظایف عبارتند از:

تشخیص ولتاژ باتری
سوینچی برای روشن کردن رگلاتور ولتاژ
ترمینالی برای بستن مدار لامپ هشدار
ترمینال اصلی که به باتری خودرو متصل است

همچنین دینام جریان متتاوب تولید می کند ولی از آنجایی که باتری خودرو از نوع جریان مستقیم است باید از قطعه به اسم دیود برای یکطرفه شدن جریان بین دینام و باتری استفاده شود. این دیود وظیفه دارد که حریان AC را به DC مورد نیاز باتری تبدیل کند.

در داخل دینام مجموعه ای ثابت از سیم پیچ ها وجود دارد که آن را استاتور می نامند؛ همچنین یک سیم پیچ الکتریکی متحرک در داخل دینام قرار گرفته است که به آن روتور می گویند. این دو سیم پیچ نقش اصلی را در تولید جریان الکتریکی بر عهده دارند. آفتامات دینام نیز قطعه ای است که وظیفه ای مانند رگلاتور را ایفا می کند.

علائم خرابی دینام رنو چیست؟

شارژ بیش از حد، خرابی بوش بلبرینگ، چسبیدن پلاتین شارژ آفتامات در موقع روشن بودن موتور، چسبیدن پلاتین قطع و وصل در موقع خاموش بودن موتور، گیر کردن آرمیچر به بدنه پوسته و اتصالی سیم های دینام می توانند باعث آسیب دیدن این قطعه مهم خودرو شوند.

از آنجایی که دینام خودرو به صورت مستقیم با تجهیزات برقی و امکانات رفاهی آن سر و کار دارد معمولاً می توان علائم خرابی دینام را به راحتی مشاهده کرد. اولین و بارزترین نشانه خرابی دینام را باید در روشن شدن چراغ هشدار در صفحه کیلومتر شمار جستجو کرد.

از دیگر مواردی که در صورت مشاهده باید دینام را مورد بررسی قرار داد، کم شدن نور چراغ های داخلی یا خارجی خودرو است. در صورتی که تجهیزات برقی ماشین مانند سیستم صوتی، گرمکن های صندلی یا دیگر وسایل برقی خودرو از کار بیافتند یا امپرهای نشان دهنده وضعیت خودرو دچار حرکت متناوب شده و ثابت نشوند باید دینام خودرو را در اسرع وقت مورد بررسی قرار داد تا از صحت عملکرد آن اطمینان حاصل کنید.

همچنین در صورت استشمام بوی سیم سوخته یا داغی احساس کردید باید احتمال آسیب دیدن دینام را هم لحاظ کنید. ایجاد سر و صدا از سمت جلوی خودرو نیز یکی از علائم خرابی دینام است. از نشانه های دیگر خرابی دینام خودرو می توان به دیر روشن شدن ماشین در زمان استارت و کم نور بودن چراغ های داخل خودرو اشاره کرد. در زمانی که سیستم های برقی به درستی کار نکنند و اگر باتری را تازه عوض کرده اید اما مدام شارژ خالی می کند باید دینام ماشین را هم تعویض نمایید.

به علاوه برخی از موارد خرابی دینام عبارتند از:

از بین رفتن زغال دینام، که با تعویض آن مجدداً به کار می افتد.
خراب شدن آفتامات دینام که تنظیم کننده برق آن است و در صورت خرابی، دینام کار نمی کند.
سوختن سیم پیچ داخلی دینام که در این صورت نیاز به تعویض کل دینام است.

مورد دیگری که درباره دینام باید به آن توجه کرد تسمه دینام است که در وضعیت خوبی به سر ببرد. از آنجایی که راه ارتباطی موتور و دینام از طریق تسمه است باید هر از چندگاهی آن را مورد بررسی قرار داد تا در صورت وجود نقص یا احتمال خرابی نسبت به تعویض تسمه اقدام شود. پوسیدگی از رایج ترین اتفاقاتی است که می تواند منجر به پاره شدن تسمه و آسیب رسانی به خودرو شود. همچنین شل یا سفت بودن تسمه در عملکرد آن تاثیر مستقیم دارد بنابراین باید در این مورد دقت کافی صورت پذیردو با توجه به اهمیت دینام در تامین برق خودرو بازدید دوره ای تسمه آن و جلوگیری از نوسان برق ناشی از خراب بودن فیوزها و یا سیم کشی توصیه می شود.

دینام اصلی رنو

هر شرکت خودروسازی مانند رنو بر مبنای آمپر مورد نیاز محصول خود و قطعات برقی آن خروجی آمپر مشخصی را برای دینام لحاظ می کند. از آنجایی که این عدد در دنیام ها متفاوت است حتماً باید بر مبنای استاندارد کارخانه دینام جایگزین را تهیه کرد.

علاوه بر این در هنگام خرید حتماً توجه کنید که قطعه اصلی مورد تایید رنو را تهیه می کنید. در صورتی که نیازمند کمک بودید می توانید به یکی از نمایندگان خدمات پس از فروش رنو در سراسر ایران یا یکی از شرکای تجاری آن مراجعه کنید اما در صورتی که به این نمایندگی ها دسترسی ندارید بهتر است بدانید که قطعات اصلی رنو دارای مشخصه هایی است که شناسایی آنها را از نمونه های تقلبی آسان می کند.

به منظور تشخیص بسته بندی اصلی از سایر بسته بندی ها می بایست به نکات زیر توجه کنید:

• عبارت "Group Renault" و "Groupe Renault" به هر دو زبان انگلیسی و فرانسوی بر روی کلیه جعبه ها درج شده است.
• عبارت "Genuine Parts" و "Pieces D'Origine" و"Piezas De Origen" (به معنای قطعه اصلی) نیز بر روی کلیه جعبه ها به چاپ رسیده است.

بجز این دو عبارت هر عبارت دیگری بر روی جعبه ها مشاهده شود به معنای تقلبی بودن بسته قلمداد می شود. همچنین در حال حاضر قطعه یدکی اصلی در دو بسته بندی سفید و کارتن‌ها قهوه‌ای رنگ عرضه می‌شوند.

شاخصه دوم شناسایی قطعه اصلی و استاندارد رنو درج برچسب های امنیتی این شرکت بر روی بسته بندی قطعه است. این برچسب ها دارای کد پیگیری منحصر به فرد هستند که جهت شناسایی فروشنده قطعه و کشور سازنده مورد استفاده قرار می گیرند. به علاوه در ساخت این بر چسب ها از جوهر حساس به نور استفاده شده است که با تغییر زوایه تابش رنگ آن از خاکستری به طلایی تغییر می کند.