نکاتی برای رانندگی با گیربکس اتوماتیک دوکلاچه (DCT) در ترافیک

نویسنده: علیرضا کرامتیان، مدیر مرکز فنی(آموزش و پشتیبانی فنی، گارانتی) و شبکه نمایندگی های خدمات پس از فروش شرکت رنو ایران

یکی از سوالات و ابهامات رایج صاحبان خودروی مجهز به گیربکس اتوماتیک، خصوصا آن دسته که حساسیت زیادی نسبت به خودروی خود دارند، این است که وقتی به چراغ قرمز رسیدند، بهتر است دسته دنده را در حالت Drive نگه دارند و منتظر شوند تا چراغ سبز شود یا اینکه بهتر است به محض مواجه شدن با چراغ قرمز، دسته دنده را به وضعیت Natural و یا همان N تغییر وضعیت دهند؛ همچنین پرسش دیگری که معمولا مطرح می شود این است که در ترافیک هایی که خودرو چند متر حرکت می کند و سپس مجبور می شود توقف کند و سپس مجددا چند متر حرکت می کند و مدت کوتاهی بطور مثال 20 یا 30 ثانیه لازم است توقف کند تا شرایط مساعد شود و سپس مجددا حرکت کند، بهتر است که دسته دنده همچنان در وضعیت D باقی بماند و یا اینکه راننده آن را به حالت N تغییر دهد.

در پاسخ باید گفت رفتاری که می بایست راننده در این خصوص داشته باشد و دسته دنده را در حالت D نگهدارد و یا خلاص نماید، در مدل های مختلف خودروهای مجهز به گیربکس اتوماتیک، اندکی با هم تفاوت دارند و لازم است تا صاحبان خودرو و راننده ها نسبت به این موضوع دقت بیشتری داشته باشند. قبلا در مورد گیربکس های اتوماتیک الکتروهیدرولیکی مطلبی تحت عنوان "نکاتی برای رانندگی با گیربکس اتومات در ترافیک و پشت چراغ قرمز" در مجله رنو ایران درج شده است. در این مقاله سعی شده است تا راهنمائی های لازم در خصوص خودروهای مجهز به گیربکس های دوکلاچه خشک (Dry) مانند خودروهای رنو کپچر، فولکس واگن پاسات،‌ آلفارومئو جولیتا و چری تیگو ۷ ارائه گردد.

با توجه به ساختار و نوع عملکرد این نوع گیربکس، توصیه می شود تا به محض رسیدن به چراغ قرمز، دنده را از وضعیت D، به N تغییر دهید زیرا این گیربکس فاقد مدار هیدرولیک بوده و جابجائی دوشاخه های کلاچ، تغییر وضعیت و جارفتن دنده ها، توسط موتورهای الکتریکی انجام می گیرد که استهلاک آنها کم و آمار خرابی آنها بسیار پائین است.

چنانچه خودرو در حالت سکون باشد و راننده دسته دنده را در حالت D قرار دهد، دنده یک درگیر شده و کلاچ مربوط به دنده یک، توسط دوشاخه کلاچ به سمت دیسک حرکت کرده و در آستانه درگیری با آن قرار می گیرد. به عبارت دیگر استراتژی عملکرد این گیربکس بدین صورت است که وقتی دسته دنده در حالت D قرار دارد، فاصله بین صفحه کلاچ و دیسک در حداقل قرار گرفته بطوری که اندکی اصطکاک بین این دو وجود خواهد داشت، این استراتژی به این دلیل توسط کامپیوتر گیربکس اتخاذ می گردد که به محض اینکه راننده پدال گاز را فشار دهد، خودرو بدون کوچکترین مکث و با کمترین اتلاف زمان شروع به حرکت کند.

در این وضعیت، سرعت چرخش صفحه کلاچ، صفر و سرعت چرخش دیسک کلاچ به اندازه سرعت چرخش میل لنگ و یا همان دور موتور (RPM) است و اصطکاک بین این دو، موجب افزایش دمای آنها شده و اگر این وضعیت ادامه پیدا کند، باعث آسیب دیدن صفحه کلاچ و دیسک کلاچ می گردد. به عبارت دیگر اگر راننده در هنگام توقف در پشت چراغ قرمز و یا در ترافیک های طولانی، دسته دنده را در وضعیت D نگه دارد و آن را خلاص نکند و یا در وضعیت N قرار ندهد، در حقیقت سیستم کلاچ در حالت نیم کلاچ قرار می‌گیرد و باعث افت گشتاور شده و فشار زیادی به سیستم کلاچ خودرو وارد می شود و در نهایت باعث افزایش دمای کلاچ (overheat) و تخریب آن می گردد.

بیشترین آسیب دیدگی به مجموعه دیسک و کلاچ در وضعیتی ایجاد می شود که خودرو در شرایط ترافیک و در سربالائی قرار گیرد، در این حالت اگر راننده دسته دنده را در حالت D نگه دارد و آن را به N تغییر وضعیت ندهد، سیستم کلاچ در وضعیت نیم کلاچ قرار گرفته و دور موتور کاهش پیدا می کند و کامپیوتر موتور برای جبران کاهش دور موتور، دستور می دهد تا میزان پاشش انژکتور بیشتر گردد و دریچه گاز نیز اندکی بیشتر باز گردد تا دور موتور به مقداری که در حالت دور آرام (Idle) تعریف شده است برسد که این وضعیت موجب آسیب دیدن هرچه بیشتر مجموعه دیسک و کلاچ می گردد.

مجموعه دیسک و کلاچ مربوط به خودروهایی که صاحبان آنها نکات فوق را رعایت نمی کنند و اصرار به نگه داشتن دسته دنده در حالت D در ترافیک دارند، اکثرا بدین صورت است که صفحه کلاچ مربوط به دنده های فرد که شامل دنده یک نیز می شود نسبت به صفحه کلاچ مربوط به دنده های زوج، به میزان بیشتری مستهلک می شود. از نشانه های مستهلک شدن صفحه کلاچ مربوط به دنده های فرد این است که خودرو در هنگام شروع حرکت، دچار لرزش های شدید می شود ولی در دنده های دیگر لرزش و یا وضعیت غیرعادی، یا مشاهده نمی شود و یا اگر هم وجود دارد، میزان آن بسیار ناچیز  و قابل مقایسه با لرزش در شروع حرکت نمی باشد.

مجموعه دیسک و کلاچ این خودروها عمری در حدود 300.000 کیلومتر دارد و این به شرطی است که بدرستی با خودرو رانندگی شود. اگر کلیه نکات در هنگام رانندگی رعایت شود، میزان مستهلک شدن هر دو صفحه کلاچ به یک میزان خواهد بود.

بنابر آنچه توضیح داده شد، اگر صاحب خودرویی هستید که مجهز به گیربکس اتوماتیک دوکلاچه (DCT) از نوع خشک (Dry) می باشد، سعی کنید تا  پشت چراغ قرمز، در ترافیک و خصوصا در سربالائی هایی که وضعیت ترافیک در آنها بصورتی است که خودرو لازم است با دنده یک حرکت کرده و مدام ترمز نماید و مجددا شروع به حرکت کند، از هر فرصتی برای خارج کردن دسته دنده از وضعیت D به N استفاده نمائید، حتی اگر در ترافیک روانی در حال حرکت هستید که سرعت خودرو کمتر از حدود 5 کیلومتر بر ساعت می باشد، توصیه می شود تا در فواصل چند دقیقه ای و یا حتی چند ثانیه ای، دنده را خلاص کنید تا دیسک و صفحه کلاچ اندکی خنک شده و دمای آن کاهش یابد و میزان استهلاک مجموعه دیسک و کلاچ به حداقل برسد.

اگر در شرایطی قرار گرفته اید که ترافیک شدید است و وضعیت جاده یا خیابان سرپائینی می باشد، بهتر است که تا جائیکه امکان دارد دسته دنده را در وضعیت خلاص(N) نگهدارید و پا را بر روی پدال ترمز فشار دهید و حتی المقدور برای حرکت کردن خودرو، به جای اینکه گیربکس را در وضعیت D قرار داده و شروع به حرکت کرده و بواسطه وجود ترافیک، خیلی سریع مجبور شوید که ترمز نمائید، خودرو را در همان حالت خلاص نگه دارید و فقط پا را از روی پدال ترمز بردارید. این کار موجب می شود تا میزان استهلاک مجموعه دیسک و کلاچ به حداقل برسد. لازم به ذکر است که این توصیه فقط برای زمانی توصیه می شود که خودرو در سرپائینی و ترافیک شدید قرار  دارد و حرکت خودروها به کندی صورت می گیرد. 

چنانچه تمایل دارید تا با نحوه عملکرد گیربکس دو کلاچه (DTC) از نوع خشک (Dry)، بیشتر آشنا شوید، مطلبی را که با عنوان "با گیربکس‌های اتوماتیک دو کلاچه و علائم خرابی آن آشنا شوید" در مجله رنو ایران وجود دارد را مطالعه فرمائید.

Some notes for driving a Dual Clutch Automatic Transmission (DCT) in a bad traffic condition.

Writer: Alireza Keramatian/ Renault IRAN Technical Hub and Network Manager