سیستم نظارت بر فشار باد تایر چیست و چگونه کار می کند؟

سیستم های پیشرفته همیار راننده یا ADAS ( Advanced driver-assistance systems ) امروز به یکی از پرکاربردترین و مهمترین ابزار و آپشن های خودرو تبدیل شده اند. این سیستم ها به لطف پیشرفت تکنولوژی و ساخت ابزار های جدید توانسته اند به صنعت خودرو راه پیدا کنند و ایمنی و آسایش راننده و سرنشینان خودرو را افزایش دهند.

یکی از مزایای استفاده از این سیستم ها در خودرو ها این است که با پوشش خطاهای احتمالی رانندگان توانسته اند مانع رخ دادن بخش عمده ای از تصادف ها شوند. سیستم های ADAS طیف وسیعی از خدمات را از جمله کروز کنترل انطباق پذیر، سیستم ترمز ضد قفل، شناسایی نقاط کور، سیستم پیشگیری از تصادف، سیستم همیار اضطراری ترمز و ... را شامل می شوند.

یکی دیگر از این سیستم ها که امروز در بسیاری از خودروها از جمله رنو تالیسمان، رنو کولیوس، رنو داستر و چندین خودروی دیگر رنو مورد استفاده قرار می گیرد سیستم نظارت بر فشار باد لاستیک (TPMS) نام دارد.

سیستم نظارت بر فشار باد لاستیک(به انگلیسی A tire-pressure monitoring system) یک سیستم الکترونیکی است که برای نظارت بر فشار هوا در داخل لاستیک انواع خودروها طراحی شده است. TPMS اطلاعات فشار تایر را به صورت لحظه ای از طریق گیج، نمایشگر تصویری یا یک چراغ هشدار دهنده به راننده وسیله نقلیه گزارش می کند.

سیستم نظارت بر فشار تایر را می توان به دو نوع مختلف مستقیم (dTPMS) و غیر مستقیم (iTPMS) تقسیم کرد. هدف استفاده از این سیستم جلوگیری از تصادفات ترافیکی، کاهش مصرف سوخت و پیشگیری از ساییدگی تایر به دلیل فشار کم از طریق شناخت زود هنگام وضعیت خطرناک لاستیک ها است.

این قابلیت برای اولین بار در دهه 1980 در خودروهای لوکس در اروپا ظاهر شد و پس از مدتی به خودروهای آمریکایی نیز راه پیدا کرد. قانون استفاده از این فناوری در اتومبیل های جدید به کشورهای روسیه، اتحادیه اروپا، ژاپن، کره جنوبی و بسیاری دیگر از کشورهای آسیایی گسترش یافته است.

تاریخچه سیستم نظارت بر فشار باد تایر

با توجه به تأثیر فشار تایر بر ایمنی و کارایی وسایل نقلیه، سیستم نظارت بر فشار باد تایر (TPM) اولین بار در بازار اروپا به عنوان یکی از آپشن های اختیاری برای وسایل نقلیه مسافربری لوکس در دهه 1980 به کار گرفته شد. پورشه 959 اولین خودرویی بود که در سال 1986 به این سیستم مجهز شد.

TPMS در خودروهای رنو

سیستم نظارت بر فشار باد تایر برای اولین بار درسال 1996 به محصولات رنو راه پیدا کرد و در رنو سنیک به کار گرفته شد. این شرکت خودروساز فرانسوی در سال 2000 با عرضه رنو لاگونا برای اولین سیستم نظارت بر فشار باد تایر را به صورت استاندارد در یک خودروی تولید انبوه نصب کرد.

TPMS غیر مستقیم چیست و چگونه کار می کند؟

TPMS غیرمستقیم به طور معمول به سنسور سرعت چرخ هایی که از سیستم ترمز ضد قفل (ABS) استفاده می کند ، متصل می شود. این سنسورها تعداد دورهای هر چرخ را اندازه گیری کرده و اطلاعات را به کامپیوتر خودرو ارسال می کنند تا برای مقایسه با چرخ های دیگر و سایر داده های خودرو مانند سرعت استفاده شوند.

کامپیوتر می تواند اندازه نسبی لاستیک ها را بر اساس میزان چرخش هر چرخ تفسیر کند. هنگامی که چرخ شروع به چرخش سریع تر از حد انتظار می کند، کامپیوتر محاسبه می کند که تایر کم باد شده است و بر همین اساس به راننده هشدار می دهد. بنابراین، یک سیستم کنترل فشار غیر مستقیم لاستیک در واقع فشار تایر را اندازه گیری نمی کند و نه تنها در صورت عدم تطابق اطلاعات به راننده در مورد کم باد بودن لاستیک هشدار می دهد.

مزایای استفاده از TPMS غیر مستقیم

-     نسبتاً ارزان در مقایسه با TPMS مستقیم
-    در طول سال به برنامه نویسی / نگهداری کمتری نسبت به TPMS مستقیم نیاز دارد
-     تعمیر و نگهداری کمتر

معایب TPMS غیر مستقیم:

-     در صورت خرید لاستیک بزرگتر یا کوچکتر ممکن است به درستی عمل نکنند
-    ممکن است در مواقعی که لاستیک ها به یک اندازه نو نباشند، غیر قابل اعتماد باشند
-     باید بعد از باد کردن هر تایر، دوباره تنظیم شود
-    باید پس از چرخش دوره ای جای تایرها، مجدداً تنظیم مجدد شوند.

TPMS مستقیم چیست و چگونه کار می کند؟

سیستم نظارت بر فشار باد تایر مستقیم از سنسورهای مانیتورینگ فشار در هر تایر استفاده می کند که میزان فشار خاص هر چرخ و نه فقط داده های چرخش چرخ از سیستم ترمز ضد قفل را کنترل می کند.

سنسورها در TPMS مستقیم، حتی ممکن است دمای تایر را نیز کنترل کنند. سیستم نظارت بر فشار مستقیم تایر، تمام این داده ها را به کامپیوتر خودرو ارسال می کند که در آنجا تجزیه و تحلیل و تفسیر می شوند و در صورتی که فشار تایر کمتر از حد مجاز باشد، با روشن شدن چراغ هشدار در صفحه کیلومتر شمار، به راننده هشدار داده می شود.

سیستم نظارت بر فشار مستقیم تایر معمولاً همه این داده ها را بصورت بی سیم ارسال می کند. همچنین هر سنسور شماره سریال منحصر به فردی دارد به همین دلیل است که سیستم نه تنها بین خود و سیستمهای موجود در وسایل نقلیه دیگر تمایز قائل می شود بلکه متوجه اختلاف فشار در هر یک از تایرهای خودرو نیز می شود.

مزایای استفاده از TPMS مستقیم

-  پایش فشار باد واقعی تایر از داخل تایر
- در صورت چرخش دوره ای جای تایرها یا تعویض تایرها در معرض عدم دقت نیست
- باتریهای داخل سنسورها معمولاً حدود یک دهه عمر می کنند
-  ممکن است در لاستیک زاپاس خودرو نیز تعبیه شود

معایب TPMS مستقیم

- به طور کلی گران تر از TPMS غیرمستقیم هستند
- هماهنگ سازی سنسورهای گرچه ساده است اما ممکن است به ابزارهای پرهزینه ای نیاز داشته باشد
- سنسورها در هنگام باز و بسته شدن، مستعد آسیب هستند

چراغ هشدار فشار باد لاستیک

نشانگر فشار کم تایر TPMS، نمادی زرد رنگ است که بر روی صفحه کیلومتر شمار به شکل مقطع تایر که شبیه به نعل اسب است با یک علامت تعجب روشن می شود. در صورت روشن شدن این چراغ هشدار بهتر است که در اسرع وقت نسبت به تنظیم فشار باد لاستیک های خودرو اقدام کنید تا از بروز هر گونه حادثه احتمالی جلوگیری شود.

در مقالات آینده به بررسی این ویژگی در رنو کولیوس و رنو تالیسمان خواهیم پرداخت.