شاتون چیست و چه وظیفه ای در خودرو دارد؟

همانطور که می‌دانید خودرو از قطعات زیادی تشکیل شده است که با یکدیگر هماهنگ بوده و در نهایت نتیجه نهایی را برای راننده خودرو و سرنشینان آن به ارمغان می‌آورند. قطعاتی همانند شمع خودرو که وظیفه جرقه زنی و شروع احتراق را دارد؛ وایر شمع که وظیفه انتقال جریان برق به سر شمع‌ها را دارد؛ باتری که وظیفه تأمین انرژی اولیه مورد نیاز برای شروع به کار خودرو به عهده آن است و قطعاتی بسیار زیاد دیگری که با انجام درست و به موقع وظایف خود به عملکرد صحیح خودرو کمک می‌کنند.

در این میان پیشرانه یا همان موتور خودرو یکی از پیچیده‌ترین واحدها است که خود آن از قطعات متعددی ساخته شده است. در داخل بلوک موتور، سیلندرها، واشر سر سیلندر، پیستون‌ها، سوپاپ‌ها و اجزای دیگر وجود دارند که به هم متصل هستند و نقش قلب یک خودرو را بازی می‌کنند.

در داخل پیشرانه خودروها قطعه‌ای به نام شاتون (به انگلیسی: connecting rod) وجود دارد که در حقیقت اهرمی است که در موتورهای پیستونی حرکت خطی پیستون را به حرکت چرخشی میل لنگ تبدیل می‌کند. چرخش شاتون ، این اجازه را می‌دهد تا پیستون به سمت بالا و پایین حرکت کند. اینگونه است که گشتاور چرخشی در موتور ایجاد می‌شود.

شاتون را باید یکی از اجزای حیاتی موتور دانست که ارتباط بین میل لنگ و پیستون را برقرار می‌کند. سر کوچک‌تر شاتون به پیستون و سر بزرگ‌تر آن به میل لنگ متصل است. از آنجا که ضربات پیستون به شاتون و سپس به میل لنگ منتقل می‌شود لذا شاتون باید استحکام و قدرت کافی در برابر این ضربات را داشته باشد و از همین روی، شاتون‌ها از فولاد ساخته می‌شوند. در صورتی که شاتون از استحکام کافی برخوردار نباشد در اثر فشار وارده از موتور، فرسوده شده و پس از مدتی خم می‌شود که آسیب‌های زیادی را برای موتور به همراه خواهد داشت.

در بین این قطعه و میل لنگ موتور یک یاتاقان قرار دارد که وظیفه ارتباط بین این دو قطعه مذکور را دارد.

شاتون دارای دو سر (یکی کوچک و یکی بزرگ) و یک ساقه میانی است. قسمت سر کوچک شاتو، در ارتباط با پین پیستون است.

سر بزرگ شاتون یاتاقانی دو تکه است و میلِ میل لنگ در آن قرار می‌گیرد.

حرکتی که در اثر احتراق در موتور به وجود می‌آید به صورت رفت و برگشتی است. در واقع در اثر احتراق سوخت در سیلندرها، پیستون به صورت رفت و برگشتی به حرکت در می‌آید. این حرکت رفت و برگشتی از طریقی شاتون به لنگ های متحرک میل لنگ منتقل می‌شود. طراحی خاص میل لنگ، این حرکت رفت و برگشتی شاتون را تبدیل به حرکت دورانی می‌کند و بدون وجود شاتون و یا در صورت خرابی آن، این حرکت دورانی تولید نخواهد شد.

شاتون زدن خودرو به چه معنایی است؟

اصطلاحات زیادی در بین تعمیرکاران وجود دارد که بیان کننده آسیب جدی به موتور می باشند، مهم ترین این اصطلاحات یاتاقان زدن و شاتون زدن می باشد، اصطلاح شاتون زدن زمانی بکار می رود که شاتون ها به شدت آسیب دیده باشند و دیگر قابل استفاده بر روی خودرو نباشند.

علائم خرابی شاتون خودرو چیست؟

خرابی شاتون به سادگی قابل تشخیص نمی باشد و نیاز به تجربه خیلی بالا دارد، از علائم خرابی شاتون می توان به صدای تق تق خیلی خفیف در هنگام سرد بودن در بعضی موتور ها و صدای تق تق در دسته دیگری از موتورها اشاره نمود و این بستگی به این دارد که طراحی شاتون و بوش ها در محل اتصال آن به پیستون چگونه باشد، کج شدن شاتون به ندرت اتفاق می افتد و این وضعیت هنگامی اتفاق می افتد که آسیب خیلی زیادی به موتور رسیده باشد.

تنها راه مطمئن برای بررسی وضعیت شاتون، باز کردن موتور و بررسی شاتون، یاتاقان‌ها، پین پیستون و محل اتصال میل لنگ و شاتون است که در آن یاتاقان‌های شاتون به جلو و عقب کشیده می‌شوند. بدیهی است که این کار مستلزم دانش فنی و البته هزینه‌های زیادی است اما در صورتی که از نقص فنی شاتون اطمینان دارید می‌تواند تنها گزینه موجود باشد.

شاتون اصلی رنو

متخصصان شرکت رنو به تمام شما رنو سواران عزیز توصیه می‌کنند که برای تعویض یا تعمیر شاتون خودروی رنوی خود حتماً در صورت امکان به نمایندگی‌های مجاز این شرکت یا شرکای تجاری آن یعنی ایران خودرو یا سایپا مراجعه کنید.

اما نکته مهم دیگر این است در صورتی که به نمایندگی‌های ذکر شده دسترسی ندارید حتماً سعی کنید که از شاتون اصلی و مورد تأیید رنو برای خودروی خود استفاده کنید. این نکته را فراموش نکنید شاید استفاده از نمونه‌های تقلبی کمی ارزان‌تر باشد اما این را هم در نظر بگیرید که عدم عملکرد صحیح این قطعه می‌تواند خسارتی سنگین به شما وارد کند.

حال اگر برای شما این پرسش پیش آمده است که چگونه قطعه اصلی رنو را از نوع غیر اصلی آن تشخیص دهید باید بدانید که به طور کلی قطعات اصلی رنو دارای دو مشخصه ویژه هستند:

۱- بسته بندی محصولات رنو که روی آن کلمات Group Renault و Genuine Part به زبان‌های انگلیسی و Groupe Renault و Pieces D'Origine به زبان فرانسوی نوشته شده است و ترتیب قرار گرفتن این نوشته‌ها روی بسته نیز دارای الگوی خاصی است. در حال حاضر قطعه یدکی اصلی در دو بسته بندی سفید و کارتن‌ها قهوه‌ای رنگ عرضه می‌شوند . به این نکته نیز توجه کنید که علی رغم اینکه گروه خودروسازی رنو شامل شرکت‌های خودرو سازی داچیا، سامسونگ موتورز، آوتوواز و آلپاین است اما هرگونه بسته بندی دیگری که نام‌های Dacia, Dacia Group و داچیا روی آن وجود داشته باشد قطعه تقلبی محسوب می‌شود.

۲- برچسب‌های امنیتی رنو که برای هر محصولی به صورت منحصر به فرد تولید شده است. برچسب امنیتی محصولی است که با الصاق به کالاهای تولیدی و اسناد و مدارک، امنیت و اعتبار آنها را تضمین می‌کند. این نوع برچسب‌ها قابل کپی‌برداری نبوده و در ساخت آنها از تکنیک‌های خاصی همانند تکنولوژی مورد استفاده در چاپ اسکناس استفاده می‌شود. تمامی قطعات استاندارد گرو رنو با برچسب امنیتی عرضه می‌شوند. قطعاتی که با این برچسب و به همراه نشان تجاری توزیع می‌شوند، اصل و استاندارد است. برچسب‌های امنیتی درج شده روی محصولات اصلی رنو دارای این مشخصه‌ها هستند: برچسب اطمینان دارای جوهر حساس به نور است که با تغییر زاویه تابش رنگ آن از طیف خاکستری به طلایی تغییر پیدا می‌کند. مورد دیگر وجود کد پیگیری منحصر به فرد بر روی این برچسب هاست. با توجه به پیچیدگی تولید این کدها امکان جعل آنها برای جاعلان دشوار و هزینه‌بر است.