دلایل روشن شدن چراغ هشدار گیربکس اتوماتیک از نوع الکتروهیدرولیکی

نویسنده: علیرضا کرامتیان، مدیر مرکز فنی(آموزش و پشتیبانی فنی، گارانتی) و شبکه نمایندگی های خدمات پس از فروش شرکت رنو ایران

اختراع گیربکس اتوماتیک و نصب آن بر روی خودروهای سواری از بیش از چهار دهه پیش شروع گردید، در ابتدا خودروهایی که مجهز به این گیربکس بودند بیشتر مورد استفاده افراد ناتوان و معلول قرار می‌گرفتند ولی بعد از مدتی مورد استقبال زیاد عموم قرار گرفت لذا سرعت ساخت و نصب گیربکس‌های اتوماتیک بر روی خودروهای سواری افزایش یافت.

صرف‌ نظر از اینکه چند نوع گیربکس اتوماتیک وجود دارد و هر کدام چگونه کار می‌کنند و چه نقاط قوت و ضعف‌هایی دارند، بر روی صفحه نمایشگرهای تمامی خودروهایی که مجهز به این نوع گیربکس هستند، چراغی تعبیه شده تا در صورتیکه عملکرد گیربکس به هر علتی دچار مشکل گردد، راننده از طریق این چراغ مطلع شود و تدابیر لازم را مطابق آنچه در دفترچه راهنمای خودرو درج شده است، اتخاذ نماید. (دقت شود که گیربکس‌های اتوماتیک هیدرولیکی قدیمی که سیستم کنترلی آنها الکترونیکی نمی‌باشند، فاقد چراغ هشدار گیربکس اتوماتیک هستند.)

چراغ موجود بر روی صفحه نمایشگرها در خودروهای مختلف ممکن است اندکی با یکدیگر متفاوت باشد، همچنین هنگام بروز مشکل در گیربکس اتوماتیک در بعضی خودروهای مدرن‌تر و مجهزتر، ممکن است پیام‌هایی نیز ظاهر گردد تا موجب جلب‌ توجه بیشتر راننده گردد.

در خودروهای رنو ساندرو و رنو تندر 90 که مجهز به گیربکس اتوماتیک هستند و همچنین خودروهای رنو داستر و رنو سیمبل، در صورت بروز ایراد در گیربکس آنها، چراغی به شکل زیر بر روی صفحه نمایشگرها روشن خواهد شد:

لازم به ذکر است که چراغ مذکور در خودروهای تندر دوگانه‌سوز (که مجهز به گیربکس دستی هستند)، نشان‌دهنده وجود خطا در سیستم گازسوز آن است. همچنین باید دقت شود که این چراغ در خودروهای دیگر ممکن است برای نمایش عامل دیگری مورد استفاده قرار گرفته باشد که در دفترچه راهنمای آن خودرو در خصوص آن توضیح داده شده است و صاحب خودرو لازم است تا به آن توجه نماید.

در خودروهای دیگر که مجهز به گیربکس اتوماتیک الکتروهیدرولیکی هستند، چراغی که در هنگام بروز مشکل، بر روی صفحه نمایشگرها روشن می‌شود، ممکن است به شکل زیر باشد:

در بعضی خودروهای دیگر مانند پژو 206 تیپ شش که بر روی آنها گیربکس اتوماتیک هیدرولیکی نصب است، چنانچه کامپیوتر گیربکس اتوماتیک متوجه مشکلی در گیربکس اتوماتیک شود، چراغ‌های زیر روشن شده و یا چشمک خواهند زد:

در زیر به بررسی علل روشن شدن چراغ هشدار گیربکس اتوماتیک از نوع الکتروهیدرولیکی می‌پردازیم:

گیربکس مهم‌ترین جزء از سیستم انتقال قدرت محسوب می‌گردد لذا چنانچه راننده احساس کند که مشکلی در آن به وجود آمده است، لازم است جدی گرفته شود و در اسرع وقت جهت رفع مشکل اقدام نماید، در غیر این صورت علاوه بر اینکه ممکن است یک مسافرت با خاطره‌ای بد برای سرنشینان تجربه شود، موجب تحمیل هزینه‌های زیادی گردد و تلخی مسافرت را دوچندان نماید.

گیربکس اتوماتیک الکتروهیدرولیکی نصب شده بر روی خودرو 206 تیپ شش با نام AL4 ، گیربکس اتوماتیک الکتروهیدرولیکی نصب شده بر روی خودروی رنو مگان با نام DP0، گیربکس اتوماتیک نصب شده بر روی خودروی رنو تندر 90 ، رنو ساندرو و سیمبل با نام DP2 و گیربکس اتوماتیک نصب شده بر روی خودروی رنو داستر تک دیفرانسیل با نام DP8 نام‌گذاری شده است، همگی این گیربکس‌های اتوماتیک ساخت شرکت PSA کشور فرانسه بوده و ساختار آنها مانند یکدیگر بوده و تنها اختلافات خیلی جزئی بین آنها وجود دارد.

مهم‌ترین دلایل روشن شدن چراغ هشدار گیربکس اتوماتیک الکتروهیدرولیکی کدام‌اند؟

روشن شدن چراغ هشدار گیربکس اتوماتیک الکتروهیدرولیکی می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد، از سوختن یک فیوز تا بروز یک مشکل اساسی در قطعات داخلی گیربکس می‌تواند چراغ روی صفحه نمایشگرهای را روشن نماید. در زیر عمده دلایل روشن شدن چراغ هشدار گیربکس اتوماتیک الکتروهیدرولیکی عنوان شده است، دقت نمائید که علل روشن شدن چراغ اخطار مربوط به گیربکس های اتوماتیک از نوع CVT و یا Dual Clutch، که دارای ساختار کاملا متفاوتی می باشند، موارد دیگری می باشد که در این مقاله به آنها اشاره ای نخواهد شد.

مشکلات برقی:

سوختن فیوز مربوط به کامپیوتر گیربکس اتوماتیک، وجود قطعی و یا اتصال کوتاه در دسته سیم مربوط به موتور و یا گیربکس، قطعی در سوکت‌ها و کانکتورهای مربوطه، بروز مشکل در سیستم برقی، شبکه مالتی پلکس (Multi plex) و یا شبکه CAN می‌تواند موجب اختلال در عملکرد گیربکس اتوماتیک شده و چراغ آن را بر روی صفحه نمایشگرها روشن کند. همچنین خرابی و مستهلک شدن قطعات داخلی گیربکس اتوماتیک نیز می تواند موجب روشن شدن چراغ مذکور گردد.

خرابی موتور برقی دریچه گاز:

تقریباً تمامی خودروهای مجهز به گیربکس اتوماتیک، از وجود قطعه‌ای به نام موتور دریچه گاز (Throttle Motorized) بهره می‌برند لذا وجود مشکل در آن و یا کانکتور و سوکت‌های ارتباطی بین این قطعه و کامپیوتر موتور، می‌تواند یکی از علت‌های روشن شدن چراغ هشدار گیربکس اتوماتیک باشد.

خرابی شیر برقی کنترل فشار خط:

در برخی گیربکس‌های اتوماتیک الکتروهیدرولیکی یک شیر برقی بنام شیر برقی کنترل فشار خط وجود دارد که کامپیوتر گیربکس اتوماتیک (TCU) به ارسال پالس‌های برقی موجب می‌شود که میزان عبور روغن از آن کم و زیاد شود و نهایتاً میزان فشار روغن موجود در مدارات گیربکس اتوماتیک را به میزان مورد نیاز برسد، خرابی این شیر و یا ضعیف شدن آن، موجب اختلال در عملکرد گیربکس اتوماتیک شده و تعویض دنده را با مشکل مواجه می‌کند که روشن شدن چراغ هشدار گیربکس اتوماتیک را به دنبال دارد.

سررسید زمان تعویض روغن گیربکس اتوماتیک:

چنانچه کیفیت روغن گیربکس اتوماتیک به‌ شدت کاهش یافته باشد که موجب اختلال در عملکرد گیربکس اتوماتیک گردد، ممکن است چراغ هشدار گیربکس اتوماتیک روشن شود البته لازم است تأکید گردد که برای تعویض روغن گیربکس اتوماتیک به‌هیچ‌عنوان نباید منتظر روشن شدن چراغ هشدار گیربکس اتوماتیک ماند بلکه لازم است تا سطح روغن گیربکس اتوماتیک مطابق جدول زمانی و بر حسب میزان پیمایش خودرو (کیلومتر کارکرد) کنترل و تعویض گردد. چنانچه علاقه‌مند هستید تا اطلاعات بیشتری در خصوص زمان تعویض روغن گیربکس اتوماتیک الکتروهیدرولیکی کسب نمایید به مطلبی که در این‌ خصوص با عنوان " روش‌های نگهداری از گیربکس اتوماتیک خودروهای رنو" در مجله رنو ایران نوشته شده است، مراجعه نمایید.

گاهی اوقات چنانچه فشار روغن در گیربکس‌های اتوماتیک الکتروهیدرولیکی از محدوده تعیین شده، کم یا زیاد شود و یا مجرای حرکت و عبور روغن در کانال‌های مربوط به این گیربکس‌ها مسدود و یا تنگ گردد و یا به دلایلی مختلف، در نشت‌ بندی اتصالات و مسیرهای روغن مشکلی بوجود آید، سنسورهای مربوطه این وضعیت را رصد کرده و به اطلاع کامپیوتر گیربکس اتوماتیک می‌رسانند و کامپیوتر گیربکس نیز چراغ هشدار گیربکس اتوماتیک را روشن می‌نماید.

اختلال در عملکرد توزیع‌کننده هیدرولیکی:

عدم عملکرد صحیح، خرابی و قطعی هر یک از شیرهای برقی موجود در توزیع‌کننده هیدرولیکی و یا خرابی مدارات موجود در آن می‌تواند موجب روشن شدن چراغ هشدار گیربکس اتوماتیک گردد.

در بالا تصویری واقعی از یک توزیع‌کننده هیدرولیکی و در زیر، نمائی شماتیک از نقشه انفجاری آن نمایش داده شده است، وجود هرگونه ایراد در این قطعه می‌تواند موجب بروز مشکل در عملکرد گیربکس اتوماتیک و روشن شدن چراغ هشدار آن گردد.

خرابی ترمزها و کلاچ‌ها:

چنانچه هرکدام از ترمزها و کلاچ‌های موجود در گیربکس‌های اتوماتیک الکتروهیدرولیکی دچار ایراد شوند و یا صفحات آنها مستهلک گردند بطوریکه امکان انتقال گشتاور وجود نداشته باشد و یا لغزشی مابین صفحات مختلف به وجود آید(صفحات بر روی یکدیگر بکسواد نمایند)، ممکن است چراغ هشدار گیربکس اتوماتیک بر روی صفحه نمایشگرها روشن می‌شود.

خرابی کلاچ قفل کننده مبدل گشتاور (خرابی سیستم Lock Up Torque Convertor)

چنانچه به هر دلیلی عمل اتصال کامل مابین توربین و بدنه مبدل گشتاور(Torque Convertor) در زمانی که لازم است، انجام نگیرد و اختلاف سرعت بین این دو (در زمان قفل‌شدن) در حد صفر نباشد، ممکن است چراغ هشدار گیربکس اتوماتیک بر روی صفحه نمایشگرها روشن شود.

در قسمت پشتی صفحه توربین، نواری اصطکاکی وجود دارد که در زمان مناسب به پوسته داخلی Convertor فشرده می‌شود.

این مکانیزم از یک شیر برقی هیدرولیکی و مدارات برقی تشکیل شده است و توسط کامپیوتر گیربکس اتوماتیک کنترل می‌شود، چنانچه نوار اصطکاکی مذکور به هر دلیلی مستهلک شود و نتواند میزان نیروی اصطکاک مورد نیاز بین دو قطعه مذکور را تأمین نماید، بین آن دو یعنی توربین و مبدل گشتاور لغزش ایجاد شده و موجب می‌شود تا در دنده‌های سبک، انتقال گشتاور به‌درستی انجام نشود.

کامپیوتر گیربکس اتوماتیک بوسیله دریافت و آنالیز اطلاعاتیکه از سنسورهای مختلف دریافت می کند، لغزش بین توربین و مبدل گشتاور را تشخیص داده و چراغ هشدار گیربکس بر روی صفحه نمایشگرها را به نشانه وجود ایراد در سیستم روشن خواهد شد.

اگر تمایل دارید که در خصوص کلاچ قفل کننده مبدل گشتاور گیربکس اتوماتیک بیشتر بدانید، مطلبی را که در این‌ خصوص با عنوان " چگونه با دنده اتومات در ترافیک روان حرکت کنیم" در مجله رنو ایران وجود دارد، مطالعه نمایید.

خرابی مبدل گشتاور(Torque Convertor) در گیربکس‌های اتوماتیک الکتروهیدرولیکی:

قطعات اصلی تشکیل دهنده مبدل گشتاور عبارت‌اند از: ایمپلر (Impeller)، توربین(Turbine) و استاتور(Stator)

مبدل الکتروهیدرولیکی قطعه‌ای است که گشتاور را از موتور به گیربکس منتقل می‌کند. همچنین این قطعه موجب می‌شود تا گشتاور خودرو در شروع حرکت بین 2 تا 2.5 برابر افزایش یافته و مصرف سوخت و میزان آلایندگی به‌ شدت کاهش یابد، چنانچه به هر دلیلی قطعات این مجموعه با مشکل مواجه شوند و راندمان انتقال گشتاور، خصوصاً در دورهای پائین کاهش یابد، کامپیوتر گیربکس آن را تشخیص داده و ممکن است چراغ هشدار گیربکس اتوماتیک روشن شود.

لازم به ذکر است که استاتور دارای یک کلاچ یک‌ طرفه است که عمده خرابی مجموعه مبدل الکتروهیدرولیکی همین قطعه می باشد و خرابی آن موجب کاهش شدید راندمان مبدل الکتروهیدرولیکی در دور آرام می‌گردد. در شکل زیر می‌توانید تصویری از کلاچ یک‌طرفه استاتور را مشاهده نمایید.

در مجله رنو ایران، مطلبی تحت عنوان" نکاتی برای رانندگی با گیربکس اتومات در ترافیک و پشت چراغ قرمز" نوشته شده است و می‌تواند اطلاعات بیشتری در خصوص نحوه عملکرد مبدل گشتاور در اختیار شما قرار دهد، پیشنهاد می‌گردد تا آن را مطالعه فرمایید.

خرابی سنسورهای مربوط به سرعت گیربکس اتوماتیک الکتروهیدرولیکی:

گیربکس‌های اتوماتیک الکتروهیدرولیکی دارای دو سنسور سرعت هستند که سرعت ورودی و سرعت خروجی گیربکس را اندازه‌گیری کرده و به اطلاع کامپیوتر گیربکس اتوماتیک می‌رسانند.

به سنسور سرعت ورودی به گیربکس، سنسور سرعت توربین نیز گفته می‌شود.

خرابی هر کدام از دو سنسور، می‌تواند منجر به روشن شدن چراغ هشدار گیربکس اتوماتیک گردد.

خرابی سنسور فشار روغن گیربکس اتوماتیک

گیربکس اتوماتیک الکتروهیدرولیکی مجهز به یک سنسور است که میزان فشار روغن مدار اصلی گیربکس را اندازه‌گیری و به کامپیوتر گیربکس اعلام می‌نماید، چنانچه این سنسور به هر دلیلی خراب شود و نتواند اطلاعات صحیحی به کامپیوتر گیربکس ارسال نماید، ممکن است چراغ هشدار گیربکس اتوماتیک روشن شود.

شیر برقی مبدل حرارتی (Exchanger):

کلیه گیربکس‌های اتوماتیک الکتروهیدرولیکی، مجهز به یک مبدل حرارتی هستند که چنانچه دمای روغن گیربکس اتوماتیک از حدی بیشتر شود، روغن به داخل آن جریان پیدا کرده و گرمای آن به مایع خنک کننده موتور منتقل می شود.

این مبدل حرارتی دارای یک شیر برقی است، چنانچه در مدارات برقی مربوط به این شیر قطعی و یا اتصال کوتاه به وجود آید، ممکن است چراغ هشدار گیربکس اتوماتیک روشن شود.

خرابی سنسور دمای روغن گیربکس اتوماتیک الکتروهیدرولیکی:

جهت اندازه‌گیری دمای روغن گیربکس اتوماتیک، یک سنسور در داخل گیربکس تعبیه شده است، این سنسور در میان دسته سیم مربوط به توزیع‌ کننده هیدرولیکی قرار دارد که تصویری الکتریکی از دمای روغن را به کامپیوتر گیربکس منتقل می‌کند. در صورتیکه مدار برقی این سنسور، دچار قطعی و یا اتصال کوتاه گردد، چراغ هشدار گیربکس اتوماتیک روشن خواهد شد.

خرابی سوئیچ چندمنظوره(MULTI Function Switch و یا PNP Switch)

سوئیچ چندمنظوره، قطعه‌ای است که روی گیربکس اتوماتیک نصب می‌شود و همواره کامپیوتر گیربکس اتوماتیک را از وضعیت دنده که توسط راننده انتخاب شده است، مطلع می‌گرداند، در داخل سوئیچ چند منظوره چندین مدار الکتریکی ظریف وجود دارد که با باز و بسته شدن آنها، وضعیت اهرم انتخاب دنده به اطلاع کامپیوتر گیربکس اتوماتیک می‌رسد.

عکس بالا تصویری از سوئیچ چند منظوره را نشان می‌دهد و در زیر می‌توانید عکسی برش خورده‌ این قطعه را مشاهده نمایید.

قطعه کوچک سفید رنگ، سوئیچ چراغ دنده عقب خودرو است.

خرابی و یا عدم تنظیم سوئیچ چندمنظوره می‌تواند موجب روشن شدن چراغ هشدار گیربکس اتوماتیک شود. گاهی اوقات نیز ممکن است خرابی این قطعه به‌گونه‌ای باشد که باعث ناپدیدشدن وضعیت دنده بر روی صفحه نمایشگرها گردد.

استراتژی کامپیوتر گیربکس اتوماتیک، هنگام بروز مشکل در گیربکس اتوماتیک الکتروهیدرولیکی چیست؟

هنگامیکه مشکلی برای گیربکس اتوماتیک به وجود می‌آید، کامپیوتر گیربکس اتوماتیک سعی می‌کند تا به نحوی تصمیم‌گیری کند که اختلالی در روند حرکت و تعویض دنده ایجاد نشود ولی ممکن است مشکل ایجاد شده در حدی باشد که ادامه انتقال گشتاور از طریق گیربکس میسر نباشد که در این صورت کامپیوتر گیربکس از انتقال گشتاور به چرخها جلوگیری و یا با هماهنگی با کامپیوتر موتور، میزان بالارفتن دور موتور را محدود می کند.

به طور مثال اگر کامپیوتر گیربکس، اطلاعات سرعت خودرو را نداشته باشد، اگر اشتباهی در تصمیم‌گیری نماید و دنده‌ای درگیر شود که با سرعت چرخ‌ها تطبیق نداشته باشد، ممکن است باعث آسیب رسیدن به سرنشینان خودرو و یا موتور و گیربکس شود.

به‌عنوان نمونه‌ای دیگر فرض کنید که اطلاعات میزان فشرده شدن پدال گاز توسط راننده، به کامپیوتر گیربکس ارسال می‌گردد ولی ارتباط بین کامپیوتر موتور خودرو و موتور دریچه گاز به‌ گونه‌ای قطع شده است که کامپیوتر موتور این امکان را دارد که با ارسال ولتاژ، موتور دریچه گاز را بچرخاند ولی نمی‌تواند بازخورد میزان چرخش دریچه گاز را دریافت کند یعنی نمی‌تواند متوجه شود که اگر کامپیوتر موتور، دستور چرخیدن 20 درجه از دریچه گاز را صادر کرده است، آیا دریچه گاز به همان میزان چرخیده است و یا خیر و از آنجا که تصمیم‌گیری کامپیوترهای یک خودرو اعم از کامپیوتر گیربکس و کامپیوتر موتور به‌هیچ‌ عنوان نباید با ریسک همراه باشد و تضمین سلامتی سرنشینان در اولویت اول و آسیب نرسیدن به خودرو، موتور و گیربکس، در اولویت بعدی قرار دارد لذا کامپیوتر گیربکس اتوماتیک باید بهترین استراتژی را اتخاذ نماید، اما درگیر نشدن هیچ‌کدام از دنده‌ها و عدم حرکت خودرو نیز پیامدهایی را به دنبال دارد و ممکن است موجب آزار سرنشینان و به وجود آمدن خطر برای آنان شود لذا در چنین مواقعی، کامپیوتر گیربکس که با کامپیوتر موتور بصورت همیشگی در ارتباط مستقیم است، محدودیت‌هایی را برای موتور اعمال می‌کند.

محدودیت‌های اعمال شده توسط کامپیوترهای موتور و گیربکس برای خودرو، در هنگام بروز مشکل در گیربکس اتوماتیک کدامند؟

وقتی برای گیربکس اتوماتیک یک خودرو مشکلی ایجاد گردد، کامپیوتر گیربکس ابتدا مشکل به وجود آمده را مورد سنجش قرار می‌دهد، اگر مشکل در حدی باشد که سلامت سرنشینان را تهدید نکند و موجب آسیب رسیدن به موتور و گیربکس و دیگر قطعات خودرو نشود، تنها چراغ هشدار گیربکس اتوماتیک بر روی صفحه نمایشگرها روشن می‌شود و موتور و گیربکس به کار خود ادامه می‌دهند ولی اگر سطح ایراد به وجود آمده در حدی باشد که سلامت سرنشینان را تهدید و یا موجب آسیب رسیدن به موتور، گیربکس و قطعات دیگر خودرو شود، انگاه کامپیوتر گیربکس اتوماتیک اقدام به اعمال محدودیت‌هایی از جمله جلوگیری از افزایش دور موتور از مقداری معین می‌نماید. در این حالت گفته می‌شود که موتور در وضعیت اضطراری (Emergency Mode) قرار گرفته است، در این وضعیت حتی اگر راننده پدال گاز را تا انتها فشار دهد، دریچه گاز تنها به میزان محدودی باز شده و دور موتور فقط تا مقدار مشخصی افزایش پیدا خواهد کرد. در واقع این وضعیت بدین منظور در نظر گرفته شده است که اگر خودرو در شرایط نامساعدی مانند باران و برف شدید و یا در یک جاده و یا اتوبان که در نزدیکی آن محلی برای توقف وجود ندارد قرار گرفته است، راننده بتواند خودرو را به مکانی مناسب هدایت و از آن شرایط بحرانی خارج شود.

مشکل به وجود آمده در گیربکس اتوماتیک الکتروهیدرولیکی ممکن است به شکلی باشد که امکان درگیرشدن بعضی دنده‌ها وجود نداشته باشد. مهندسینی که این گیربکس را طراحی کرده‌اند، کلیه ایرادات مختلفی که ممکن است برای گیربکس به وجود آید را پیش‌بینی نموده و کلیه تدابیر لازم را اتخاذ کرده‌اند. این گیربکس‌ها طوری طراحی شده‌اند که درگیرشدن و تعویض دنده‌ها بوسیله مکانیزمی انجام می‌گیرد که ترکیبی از مکانیک و الکترونیک است، به‌عنوان‌مثال در خودروهای ساندور و تندر 90 مجهز به گیربکس اتوماتیک، وقتی خودرو در وضعیت سکون قرار دارد و راننده دسته دنده را در وضعیت D قرار می‌دهد، دنده سه درگیر می‌شود و این کار به‌وسیله جابه‌جاشدن یک سوپاپ که به دسته دنده متصل است، انجام می‌شود. هم‌زمان وضعیت دسته دنده توسط سوئیچ چندمنظوره به اطلاع کامپیوتر گیربکس اتوماتیک می‌رسد و چنانچه همگی شرایط مهیا باشد و کلیه قطعات به‌درستی کار کنند، آنگاه چند شیر برقی دیگر که تحت کنترل و فرمان کامپیوتر گیربکس اتوماتیک هستند، فعال می‌شوند و به دنبال آن، چند ترمز و کلاچ داخلی دیگر فعال شده و دنده یک درگیر می‌شود و یا به عبارتی دیگر خودرو در دنده یک قرار می‌گیرد.

بنابراین، حتی اگر برای کامپیوتر گیربکس اتوماتیک و یا یکی از قطعات مربوط به سیستم آن مشکلی جدی به وجود آید، راننده با قراردادن دسته دنده در وضعیت D، دنده سه درگیر شده و خودرو حرکت می‌کند و باتوجه‌ به اینکه توان و گشتاور موتور این خودرو به‌ اندازه‌ای است که بتواند خودرو را با دنده سه از وضعیت سکون، حرکت دهد لذا راننده می‌تواند خودرو را در وضعیت بحرانی خارج نماید و به محلی مناسب و امن هدایت کند. لازم به ذکر است که در این شرایط راننده مجاز نیست تا مسافت زیادی را با دنده سه بپیماید زیرا موتور و گیربکس خودرو تحت‌ فشار است و به آن آسیب وارد می‌گردد.

همین شرایط برای تشکیل دنده عقب خودرو و درگیرشدن آن نیز مهیا می باشد یعنی اینکه در خودروی رنو تندر 90 و رنو ساندرو که مجهز به گیربکس اتوماتیک است، حتی اگر کامپیوتر گیربکس خودرو دچار آسیب جدی شده و هیچ‌گونه ارتباطی با قسمت‌های دیگر خودرو نتواند برقرار نماید، چنانچه راننده دسته دنده را در وضعیت R قرار دهد، با حرکت کابل رابط بین دسته دنده و گیربکس و همچنین حرکت‌کردن قطعات و مکانیزم‌های مربوطه، سوپاپ دستی حرکت کرده و دنده عقب درگیر می‌شود.

لازم به ذکر است در حالت‌هایی که خودرو در وضعیت اضطراری (Emergency) قرار دارد، محدودیت میزان دور موتور همچنان وجود دارد و دور موتور از حدی بالاتر نمی‌رود، در واقع وضعیت فعال بودن دنده سه و دنده عقب فقط برای این است که راننده بتواند خودرو را به محلی مناسب هدایت کرده و از شرایط بحران خارج شود و در اسرع وقت با امداد تماس گرفته و خودرو را برای عیب‌یابی و انجام تعمیرات لازم به تعمیرگاه مجاز هدایت نماید.

در صورت مشاهده چراغ هشدار گیربکس اتوماتیک بر روی صفحه نمایشگرها، چه کاری باید انجام دهیم؟

با توجه‌ به توضیحاتی که در بالا در خصوص ایراداتی که ممکن است برای گیربکس اتوماتیک الکتروهیدرولیکی بوجود آید، ارائه شد می‌توانید بسادگی به این نتیجه برسید که ساختار این گیربکس بسیار پیچیده است لذا چنانچه مشاهده کردید که چراغ هشدار گیربکس اتوماتیک بر روی صفحه نمایشگرها روشن شده است، در اسرع وقت خودرو را متوقف نمایید و چنانچه در جاده و یا بزرگراه در حال رانندگی هستید، در اولین محل مناسبی که برای شما مقدور است توقف کنید و با امدادخودرو تماس حاصل فرمایید و یا خودرو را با خودروبر به نمایندگی مجاز منتقل نمایید. لازم به ذکر است که از به هیچ عنوان نباید خودروی مجهز به گیربکس اتوماتیک برای انتقال به نمایندگی مجاز، بکسل شود زیرا گیربکس به شدت آسیب خواهد دید.

آیا می‌توان خودرو مجهز به گیربکس اتوماتیک را جهت تعمیرات در اختیار تعمیرکاران تجربی قرارداد؟

گیربکس اتوماتیک الکتروهیدرولیکی از تکنولوژی بسیار پیچیده‌ای بهره می‌برد لذا عیب‌یابی و تعمیر آن می‌بایست در محیطی عاری از هرگونه آلودگی و کثیفی انجام شود، کارشناس و تعمیرکار لازم است تا دوره‌های آموزش تخصصی را با موفقیت گذرانده باشند و دستگاه عیب‌یاب و ابزارهای مخصوص را در اختیار داشته باشد. باتوجه‌ به پیچیده بودن سیستم‌های مکانیکی، هیدرولیکی و الکتریکی این نوع گیربکس‌ها، امکان عیب‌یابی آن به‌صورت تجربی وجود ندارد.

کارشناس دوره‌دیده با اتصال دستگاه عیب‌یاب به خودرو و به‌کارگیری ابزارآلات مخصوصی مانند دستگاه تست فشار روغن و بررسی، کنترل و تفسیر تعداد زیادی parameter و status و همچنین انجام تست‌های لازم مانند تست استال (Stall) و تست عملگرها(Actuator Test) ایراد خودرو را تشخیص می‌دهد. در زیر تنها تصویری از یکی از صفحات دستگاه عیب‌یاب نمایش داده شده است.

نحوه طراحی و ساخت این گیربکس آن‌قدر پیچیده و دقیق است که حتی کنترل سطح روغن آن دارای فرایند خاصی است که چنانچه رعایت نشود، ممکن است موجب بروز اشتباه در تشخیص گردد و پیامدهایی را به دنبال داشته باشد.

نمونه دیگری که می‌تواند بیانگر دقت بسیار بالا در این گیربکس است را می‌توان به کنترل روغن این گیربکس اشاره نمود. روغن این گیربکس از چهار منظر لازم است کنترل گردد:

1-    سطح روغن
     صحیح
     خیلی بالا
     خیلی پائین

2-    رنگ روغن

     مطابق با استاندارد کارخانه
     خاکستری/ قهوه‌ای : نشان دنده فرسودگی نرمال است.
     قهوه‌ای/ سفید : نشانه وجود آب در روغن است
     مشکی : نشانه فرسودگی شدید قفل‌کن‌های هیدرولیکی (ترمزها و کلاچ‌ها) است.

3-    بوی روغن:

     مطابق با استاندارد کارخانه
     بوی سوختگی نشانه گرم شدن بیش از حد قفل‌کن های هیدرولیکی است

4-    شکل ظاهری

     مطابق با استاندارد کارخانه
     خمیری (چسبناک) : نشانه وجود آب، استفاده نادرست از روغن و یا مشخصات نادرست روغن است.
     وجود ذرات خارجی (تراشه) : نشانه استفاده بیش از حد قفل‌کن‌ها و مکانیزم‌های هیدرولیکی است.

در مجله رنو ایران مطلبی تحت عنوان "نکاتی برای نگهداری از گیربکس خودروهای اتومات رنو" درج شده است، پیشنهاد می‌گردد که جهت اطلاع از چگونگی رانندگی در شرایط برفی و یا زمانی که سطح جاده لغزنده است، به مطالعه آن بپردازید.

روشن شدن چراغ هشدار گیربکس اتوماتیک بر روی صفحه نشانگرها نشان‌دهنده وجود ایرادی در یکی از قطعات مکانیکی، هیدرولیکی و یا الکترونیکی سیستم گیربکس اتوماتیک است ولی عکس این مطلب صحیح نمی‌باشد و این بدین معنی است که با توجه‌ به مطالبی که در بالا عنوان شد ممکن است یک قطعه مانند یکی از ترمزها و یا کلاچ‌های داخلی گیربکس، به‌تازگی دچار لغزش شده باشد که اگر صاحب خودرو در زمان مناسب به تعمیرگاه مجاز مراجعه نماید و تعمیرات لازم در اسرع وقت بر روی خودرو انجام گیرد، از گسترش ایراد به قسمت‌های دیگر جلوگیری شده و هزینه‌ها کاهش می‌یابد لذا توصیه می‌گردد که جهت بازدید و سرویس‌های دوره‌ای و بنابر آنچه در دفترچه راهنمای مشتری عنوان شده است، به تعمیرگاه مجاز مراجعه نمایید تا چنانچه یک مسافرت غیرمنتظره برای شما پیش آمد، بتوانید با اطمینان از خودرو خود استفاده نمایید.

Reasons for turning on the warning light of an Electro Hydraulic Automatic Transmission

Writer: Alireza Keramatian/ Renault IRAN Technical Hub and Network Manager