تسمه تایم و دینام خودرو چه زمانی باید تعویض شوند؟

برای اینکه یک خودرو بتواند عملکرد مناسبی داشته باشد و با احتراق بنزین به حرکت درآید، تعداد زیادی قطعه های مکانیکی و الکترونیکی در کنار یکدیگر کار می کنند. بعضی از این قطعات عبارتند از پمپ بنزین، سنسور اکسیژن، طبق، باتری، کوئل، پلوس و .... که عملکرد صحیح هر کدام به صورت مستقیم بر عملکرد و ایمنی خودرو تاثیرگذار است.

یکی دیگر از این قطعات تسمه تایم است که در یکی از مقالات، با وظیفه و عملکرد آن آشنا شده ایم. تسمه  تایم از جنس لاستیک محکم است که دندانه های بسیار محکم و دقیقی روی آن تعبیه شده است که جنس آنها از نایلون تقویت شده می باشند.

از آنجایی که تسمه تایم و تسمه دینام همواره تحت تنش های حرارتی و کششی زیادی می باشند، نسبت به قطعات دیگر موتور، استعداد زیادی برای فرسودگی دارند. در نتیجه، مجبور خواهید بود که این تسمه ها را بطور منظم و طبق برنامه زمان بندی که توسط سازنده خودرو توصیه شده است، تعویض کنید.

فرسودگی این تسمه ها می تواند به پارگی ناگهانی آن منجر شود که در این صورت خسارات زیادی به موتور وارد خواهد شد، چنانچه تسمه تایم در حین حرکت خودرو و در شرایط خاص پاره شود، به دلیل اینکه موتور خاموش می شود، ممکن است خسارات جانبی نیز به خودرو وارد شده و سرنشینان خودرو آسیب ببینند.

تسمه تایم میل سوپاپ ها را به میل لنگ متصل می کند، این کار موجب می شود تا چهار مرحله مکش، تراکم، احتراق و تخلیه در موتور بصورت دقیق و زمان بندی شده، مدیریت گردند. میل بادامک ها مسئولیت باز و بست سوپاپ های ورودی و خروجی را به عهده دارند، به عبارت دیگر تسمه تایم با کنترل زمان بندی حرکت میل لنگ و میل بادامک، باعث می شود که احتراق سوخت به بهترین شکل ممکن انجام گیرد و موتور بالاترین عملکرد را داشته باشد، تسمه تایم همچنین موجب چرخش واتر پمپ نیز می شود.

تسمه دینام گشتاور تولید شده توسط موتور را از طریق پولی سر میل لنگ به دینام، پمپ هیدرولیک فرمان و کمپرسور کولر منتقل می نماید.

آیا باید منتظرِ علائمی برای تعویض تسمه تایم و تسمه دینام شد؟

بعضی قطعات در خودرو هستند که برای تعویض آنها کیلومتر و یا زمان تعیین شده است و لازم است تا مطابق آن تعویض گردند، بطور مثال فیلتر روغن، روغن موتور، فیلتر هوا و فیلتر بنزین از این دسته هستند. برای بعضی قطعات، زمانی برای تعویض تعریف نشده اند و چنانچه علائمی مبنی بر خرابی آنها نمایان شد، لازم است تا تعویض شوند، بطور مثال بلبرینگ چرخ را فقط زمانی تعویض می کنند که نشانه هائی از خرابی آن بروز نماید، در این صورت صاحب خودرو برای تعویض آن اقدام می نماید. بعضی قطعات مانند لنت ترمز در سرویس های دوره ای بازدید می شوند و در صورتیکه نیاز باشند، تعویض می گردند.

کیت تسمه تایم و کیت تسمه دینام از مهم ترین قطعاتی می باشند که به هیچ عنوان نباید منتظر علامت و نشانه ای از خرابی آن باشیم تا به محض بروز آن، اقدام به تعویض آنها نمائیم، در واقع نشانه های فرسودگی در تسمه تایم و تسمه دینام با چشم قابل روئیت نمی باشند و کسی نمی تواند ادعا کند که با بازدی چشمی از تسمه تایم و تسمه دینام و یا با انجام تست جاده می تواند تشخیض دهد که زمان تعویض تسمه تایم و تسمه دینام فرا رسیده است.

کیت کامل تسمه تایم و کیت کامل تسمه دینام مطابق آنچه که در دفترچه راهنمای مشتری عنوان شده است، می بایست تعویض گردند، در خودروهای خانواده تندر، ساندرو و ساندرو استپ وی، این مقدار 60.000 کیلومتر و یا چهار سال می باشد و توصیه می شود که این کار در یکی از نمایندگی رنو در سراسر کشور انجام گیرد تا کلیه عملیات تحت نظارت کارشناس و متخصص مجرب انجام شود.

چه قطعات دیگری باید با تسمه تایم و تسمه دینام تعویض شوند؟

در سرویس 60.000 کیلومتر و یا بعد از چهار سال کارکرد خودرو، مطابق توصیه ای که در دفترچه راهنمای مشتری درج شده است، لازم است کیت کامل تسمه تایم و کیت کامل تسمه دینام تعویض گردند، کیت کامل تسمه تایم شامل تسمه تایم، تسمه سفت کن و هرزگرد می باشد، در ساختار هر یک از قطعات تسمه سفت کن و هرزگرد، یک بلبرینگ وجود دارد که عمر این قطعه در حدود عمر تسمه تایم یعنی 60.000 کیلومتر و یا چهار سال می باشد و چنانچه این بلبرینگ ها بیشتر استفاده شوند، ممکن است آسیب دیده و قطعات داخلی آن شکسته و تخریب شوند و موتور آسیب ببیند، در این حالت ممکن است یکی از بلبرینگ هائی که عنوان شد، آسیب ببیند ولی تسمه تایم پاره نشود، در این وضعیت نیز موتور به شدت آسیب خواهد دید، به عبارت دیگر آسیب هائیکه در اثر خرابی بلبرینگ تسمه سفت کن و یا بلبرینگ هرزگرد ممکن است به موتور وارد شود تفاوتی با آسیب هائیکه در اثر پاره شده تسمه تایم ممکن است ایجاد شود، ندارد.

مجددا تاکید می گردد که به همراه کیت کامل تسمه تایم، می بایست کیت کامل تسمه دینام نیز تعویض گردد، کیت تسمه دینام شامل تسمه دینام، هرزگرد و تسمه سفت کن تسمه دینام می باشد، جزء اصلی هر کدام از قطعات هرزگرد و تسمه سفت کنِ تسمه دینام، یک بلبرینگ می باشد که  عمر مفید آنها حدود 60.000 کیلومتر و یا چهار سال می باشد که چنانچه در زمان مناسب تعویض نشوند، ممکن است آسیب دیده و صدمات جدی به موتور وارد نماید.

در کیت تسمه تایم یک عدد پیچ نیز وجود دارد که مربوط به پولی سر میل لنگ می باشد و این پیچ نیز در فرایند تعویض کیت کامل تسمه تایم و کیت کامل تسمه دینام لازم است تا تعویض گردد.

توصیه می شود تا پولی میل لنگ نیز هر 60.000 کیلومتر و یا چهار سال بازدید گردد و در صورت نیاز تعویض شود.

اگر تسمه تایم و یا تسمه دینام به موقع تعویض نشوند، چه مشکلاتی ممکن است ایجاد شود؟

همانطور که عنوان شد در خودروهای خانواده تندر و ساندرو، کیت کامل تسمه تایم و کیت کامل تسمه دینام می بایست هر 60.000 کیلومتر و یا هر چهار سال تعویض گردد. ممکن است شخصی به دلایلی از خودرو کمتر استفاده نماید و بعد از حدود چهار سال، میزان پیمایش خودرو به 60.000 کیلومتر نرسیده باشد و یا با آن خیلی فاصله داشته باشد، در اینجا ممکن است سئوالی برای این شخص بوجود آید که واقعا چرا لازم است تسمه تایمی که به لحاظ میزان پیمایش هنوز به 60.000 کیلومتر نرسیده است، تعویض گردد.

عمده مواد تشکیل دهنده تسمه تایم و تسمه دینام، لاستیک، پلاستیک و نایلون هستند و این مواد در مقابل گرما آسیب پذیر بوده و عمر آنها محدود است، از طرفی دیگر به دلیل اینکه دور موتور بطور مداوم در حال تغییر است لذا تسمه تایم و تسمه دینام همواره تحت تنش های کششی زیادی می باشند، از طرفی دیگر مجموعه تسمه تایم و تسمه دینام در محیطی قرار دارند که در معرض گرمای خیلی زیادی هستند، فن رادیاتور همواره گرمای حاصل از موتور را به سمت تسمه ها می دَمد و این شرایط در فصل های گرم سال بسیار بحرانی تر می شود، در فصل تابستان، علاوه بر اینکه دمای هوا افزایش می یابد، گرمای حاصله از کندانسور که در اثر روشن شدن سیستم تهویه مطبوع ایجاد می شود، به گرمای موجود در اتاق موتور اضافه می شود، بر اساس محاسباتی که شرکت سازنده تسمه تایم و تسمه دینام بر اساس تنش های حرارتی و کششی وارده به موتور محاسبه کرده است، لاستیک، پلاستیک، نایلون، نخ و دیگر موادی که در ساخت تسمه تایم و تسمه دینام بکار رفته اند، بعد از حدود چهار سال به سرعت شروع به فرسوده شدن کرده و انعطاف و خاصیت کشسانی خود را از دست می دهند و دیگر نمی توانند در مقابل تنش های وارده، مقاومت کنند و ممکن است پاره شده و آسیب های جدی به موتور وارد گردد، همچنین بلبرینگ هائی که در ساخت هرزگرد و تسمه سفت کن مورد استفاده قرار گرفته اند نیز دارای عمر متوسط 60.000 کیلومتر و یا چهار سال می باشند، بنابراین لازم است که به همراه تسمه تایم و تسمه دینام تعویض شوند.

بر روی سطح تسمه تایم دندانه هایی بصورت برجسته وجود دارد، همچنین بر روی چرخدنده سر میل لنگ و پولی های میل سوپاپ ها نیز دندانه هائی بصورت فرو رفته قرار دارند که کاملا با دندانه های روی تسمه تایم هماهنگ می باشند، در زمان چرخش، دندانه های برجسته روی تسمه، در داخل فرورفتگی های روی چرخ دنده سرمیل لنگ و همچنین فرورفتگی های روی پولی های میل سوپاپ قرار گرفته و بدین ترتیب گشتاور از سر میل لنگ به پولی میل سوپاپ ها منتقل می گردد، بدین طریق زمان بندی دقیقی بین حرکت چرخدنده سر میل لنگ و پولی میل سوپاپ ها انجام می گیرد، حال اگر دندانه های روی تسمه تایم فرسوده شوند و از بین بروند، تسمه به جای درگیر شدن با دنده های روی چرخدنده میل لنگ و میل سوپاپ ها، روی آنها می لغزد و زمان بندی بین حرکت چرخدنده میل لنگ و پولی میل سوپاپ ها به هم خورده و سوپاپ ها به پیستون ها برخورد کرده و به شدت آسیب خواهند دید و موتور از حرکت خواهد ایستاد.

حال تصور کنید که یک خودرو در خط سبقت یک اتوبان نسبتا شلوغ در حال حرکت باشد و چنین اتفاقی بیفتد و خودرو دیگر نتواند حرکت کند، اگر راننده نتواند به موقع خودرو را به کنار اتوبان و در یک جای امن منتقل کند، قطعا حوادث ناگواری برای این خودرو و خودروهای دیگر که در حال عبور هستند، به وقوع خواهد پیوست و صدمات جبران ناپذیری برای سرنشینان این خودرو و خودروهای اطراف بروز خواهد نمود.

بر روی تسمه دینام دندانه ای وجود ندارد زیرا نیازی به زمان بندی بین چرخش پولی سر میل لنگ و چرخش دینام، پمپ هیدرولیک فرمان و کمپرسور کولر نیست.

در صورت پاره شدن تسمه تایم، چه صدماتی به موتور خواهد رسید؟

چنانچه پاره شدن تسمه تایم در وضعیتی اتفاق بیفتد که دور موتور پائین باشد، میزان آسیب به موتور کم خواهد بود ولی چنانچه این اتفاق در وضعیتی بیفتد که خودرو با سرعت بالا در حال حرکت باشد، ممکن است علاوه بر سوپاپ ها، به قسمت های مختلف اتاقک احتراق، سیت ها، پیستون ها و همچنین دیواره سیلندرها نیز آسیب برسد و میزان هزینه ها به شدت افزایش یابد، بنابراین توصیه می شود که همواره به زمان و کیلومتری که باید کیت های تسمه تایم و تسمه دینام تعویض شوند، توجه ویژه ای داشته باشید، فراموش نکنید که هیچ وقت نباید به دنبال نشانه و یا آثاری برای تعویض کیت تسمه تایم و کیت تسمه دینام بود بلکه باید بعد از هر 60.000 کیلومتر و یا چهار سال اقدام به تعویض آنها نمود.

تسمه تایم و تسمه دینام اصلی رنو

متخصصان شرکت رنو به تمام شما رنو سواران عزیز توصیه می‌کنند که در وهله اول برای تعویض تسمه تایم و تسمه دینام خودروی رنوی خود حتماً در صورت امکان به نمایندگی‌های مجاز این شرکت یا شرکای تجاری آن یعنی ایران خودرو یا سایپا مراجعه کنید. در مرحله دوم حتماً توجه داشته باشید که در زمان تعویض  تسمه تایم و تسمه دینام خودرو، تمام کیت آن شامل خود تسمه و دیگر متعلقات از جمله هرزگردها و تسمه سفت کن ها و پیچ سر پولی میل لنگ به صورت کامل تعویض شوند، همچنین پولی سر میل لنگ باید بازدی شده و در صورت نیاز تعویض گردد.

اما نکته مهم دیگر این است در صورتی که به نمایندگی‌های ذکر شده دسترسی ندارید حتماً سعی کنید که از تسمه تایم اصلی رنو و تسمه دینام اصلی رنو برای خودروی خود استفاده کنید. این نکته را فراموش نکنید شاید استفاده از نمونه‌های تقلبی کمی ارزان‌تر باشد اما این را هم در نظر بگیرید که عدم عملکرد صحیح این قطعه می‌تواند خسارتی سنگین به شما وارد کند.

حال اگر برای شما این پرسش پیش آمده است که چگونه قطعه اصلی رنو را از نوع غیر اصلی آن تشخیص دهید باید بدانید که به طور کلی قطعات اصلی رنو دارای دو مشخصه ویژه هستند:

۱- بسته بندی محصولات رنو که روی آن کلمات Group Renault و Genuine Part به زبان‌های انگلیسی و Groupe Renault و Pieces D'Origine به زبان فرانسوی نوشته شده است و ترتیب قرار گرفتن این نوشته‌ها روی بسته نیز دارای الگوی خاصی است. در حال حاضر قطعه یدکی اصلی در دو بسته بندی سفید و کارتن‌ها قهوه‌ای رنگ عرضه می‌شوند . به این نکته نیز توجه کنید که علی رغم اینکه گروه خودروسازی رنو شامل شرکت‌های خودرو سازی داچیا، سامسونگ موتورز، آوتوواز و آلپاین است اما هرگونه بسته بندی دیگری که نام‌های Dacia, Dacia Group و داچیا روی آن وجود داشته باشد قطعه تقلبی محسوب می‌شود .

۲- برچسب‌های امنیتی رنو که برای هر محصولی به صورت منحصر به فرد تولید شده است. برچسب امنیتی محصولی است که با الصاق به کالاهای تولیدی و اسناد و مدارک، امنیت و اعتبار آنها را تضمین می‌کند. این نوع برچسب‌ها قابل کپی‌برداری نبوده و در ساخت آنها از تکنیک‌های خاصی همانند تکنولوژی مورد استفاده در چاپ اسکناس استفاده می‌شود. تمامی قطعات استاندارد گرو رنو با برچسب امنیتی عرضه می‌شوند. قطعاتی که با این برچسب و به همراه نشان تجاری توزیع می‌شوند، اصل و استاندارد است.

برچسب‌های امنیتی درج شده روی محصولات اصلی رنو دارای این مشخصه‌ها هستند: برچسب اطمینان دارای جوهر حساس به نور است که با تغییر زاویه تابش رنگ آن از طیف خاکستری به طلایی تغییر پیدا می‌کند. مورد دیگر وجود کد پیگیری منحصر به فرد بر روی این برچسب هاست. با توجه به پیچیدگی تولید این کدها امکان جعل آنها برای جاعلان دشوار و هزینه‌بر است.